CCF20111010027 (2)

bezpośrednim, wojskowym zwycięstwem, a także w czym tkwi współczesna potęga powstań ludowych.

Twórca i największy autorytet nowoczesnej strategii wojskowej²³⁴ C. v. Clau-sewitz, uogólniając m.in. doświadczenia polskich powstań, określił powstanie narodowe (ludowe) jako jeden ze środków obrony (państwa, narodu) mogących (...) uchodzić za filaiy jego (obrony - przyp. aut.) budowy, przy czym jawi się ono jako odrębny środek obrony wyrastający na istotnie nową potęgę²³⁵. W oddzielnym (XXVI) rozdziale poświęconym powstaniu ludowemu Clausewitz sformułował dwie kapitalne tezy strategiczne. Pierwsza -żadne państwo nie powinno sądzić, że los jego, a mianowicie cały jego byt za-wisł od jednej bitwy, chociażby najbardziej rozstrzygającej.... Na śmierć zawszejeszcze będzie czas, a jak naturalnym popędem tonącego jest chwytać się choćby słomki, tak też w naturalnym porządku świata moralnego_v leży, że naród próbuje ostatecznego środka ratunku, widząc się rzuconym na skraju przepaści. Druga — niezależnie od tego, jak bardzo małe i słabe jest dane państwo w stosunku do swego wroga, nie powinno ono skąpić sobie tego ostatecznego wysiłku pod groźbą stwierdzenia, że nie ma już w nim duszy...²³⁶. Tak więc w świetle nowoczesnej strategii nasze powstania nie były samobójczymi, krwawymi szaleństwami, lecz racjonalną strategiczną koniecznością walki o odzyskanie wolności i suwerenności utraconej w -wyniku bezbronności, będącej z kolei pochodną anarchii (IRP) bądź analfabetyzmu strategicznego (klęska 1939 r.).

W kwestii zwycięstwa lub klęsk polskich powstań możemy powiedzieć, że wszystkie były wielkimi zwycięstwami narodowymi, bo nawet te które zakończyły się bezpośrednią klęską wojskową- rozbudzały świadomość narodową, były narodowymi latarniami w mrokach zaborów i okupacji, mobilizowały kolejne pokolenia Polaków do walki o wolność²³⁷. Natomiast powstania zakończone bezpośrednim zwycięstwem: przeciwko Szwedom (1655-1660), powstania śląskie (1919-1921) i powstanie wielkopolskie (1919), podobnie jak zwycięskie powstanie Amerykanów (wojna o niepodległość 1775-1782), zawdzięczały sukces odpowiedniemu przygotowaniu kadry dowódczej, masy żołnierskiej oraz broni. Znamienna jest, cytowana m.in. przez J. Piłsudskiego,

Najogólniej - w przeciwieństwie do funkcjonującej do przełomu strategicznego XVIII/XIX w. strategii tradycyjnej - bitwy walnej, generalnej, w strategii nowoczesnej są tysiące walk (S. Mossor), bo w wojnie, zwłaszcza obronie państwa czy powstaniu, bierze udział cały naród, a zaangażowane są wszystkie zasoby materialne państwa.

²³³ C. v. Clausewitz, op. cit., s. 443-445.

²³⁶    Tamże, s. 620.

²³⁷    Por. Prymas Stefan Wyszyński: „Powstanie przegrane? To samo można powiedzieć o rolniku wracającym z roli, w którą właśnie wsiał złote ziania”, Nasza Polska z 17.08.2004 r.

konkluzja szwajcarskiego majora sztabu generalnego Gerlacha, obserwatora w 1863 r. przy wojsku polskim: powstanie nie było przygotowane (...) dla Szwajcarii płynie stąd nauka, że im wojna ludowa lepiej i dłużej jest przygotowana, tym pomyślniejszą bywa w skutkach™.

Warunkiem koniecznym skuteczności powstania narodowego jako strategicznego środka odstraszania i obrony państwa jest zawczasu przygotowana powszechna obrona terytorialna - czego dowiodło, m.in., zwycięstwo rewolucji amerykańskiej oparte na milicji²³⁹, a co postuluje prof. Z. Brzeziński w swej strategicznej koncepcji obrony Polski²⁴⁰ i co przywódcy IIRP zrozumieli... dopiero po klęsce 1939 r. tworząc Armię Krajową²⁴¹.

Przechodząc do doświadczeń Polski w zakresie współdziałania z innymi państwami w tworzeniu bezpieczeństwa narodowego, a ściślej do doświadczeń z „liczenia” na gwarancje i pomoc innych państw lub opierania swego bezpieczeństwa na sojusznikach można stwierdzić, że Polska ma w tym zakresie doświadczenia bogate, ale niestety - wszystkie katastrofalne.

Symbolem skutków oparcia bezpieczeństwa narodowego na sojuszach i gwarancjach²⁴² jest klęska wrześniowa 1939 r., kiedy to owe „egzotyczne” sojusze nie sprawdziły się.

Oczywistejest, że samo zawieranie sojuszy i pozyskiwanie gwarancji czy obietnic pomocy stanowi istotny element polityki bezpieczeństwa każdego państwa, stwarzający możliwość zwiększenia albo zwielokrotnienia własnych zdolności obronnych lub ofensywnych. Niebezpieczeństwo prowadzące zwykle do katastrofy narodowej polega na tym, że Polska własne wysiłki w tworzeniu koniecznej samowystarczalnej zdolności obronnej usiłowała zasląpić pomocą innych państw. Analizując przyczyny upadku I RP marsz. J. Piłsudski stwierdził, że wobec słabości własnych sił, poszukiwano protekcji na zewnątrz (...). Szukano protektorów utytułowanych: wielką protektorką Polski była Katarzyna II, wielkim „przyjacielem ” Polski był również Fryderyk Wielki

^2,8 J. Piłsudski, Rok 1863, Warszawa 1989, s. 28.

²³⁹    Stąd zapis w Konstytucji USA: „Dobrze zorganizowana milicja (współcześnie obrona terytorialna - przyp. aut.) jest niezbędna dla bezpieczeństwa wolnego państwa”.

²⁴⁰    „Niewielka, ale nowocześnie wyposażona i nowocześnie wyszkolona armia zawodowa i oparta na powszechnym obowiązku służby wojskowej armia terytorialna, czyli armia krajowa, która nie tylko bronić będzie swego rejonu czy swego miasta przed zajęciem go przez nieprzyjaciela, ale będzie mu zadawać ciosy, nękać go i wyrządzać straty w wypadku okupacji”, w: .1. Nowak-Jeziorański, Polska wczoraj, dziś i jutro, op. cit., s. 246-247.

²⁴¹    Mimo nadzwyczajnego wysiłku organizacyjnego w warunkach okupacji AK nie mogła przezwyciężyć trudności braku broni. Latem 1944 r. na blisko 400 000 zaprzysiężonych żołnierzy miała tylko 66 000 sztuk broni.

²⁴²    Traktat sojuszniczy z 19.02.1921 r. między Polską a Francją, gwarancje brytyjskie dla Polski - 31.03.1939 r., protokół sojuszu wojskowego między Francją i Polską z 19.05.1939 r.

69