lub
c\ Pi C? Pi
— + — + zt = — + — + z2 + I.hs = H = const, (13)
w którym składnik 2,hs reprezentuje sumę wysokości strat energii mechanicznej. Wykreślną interpretację bilansu energii cieczy rzeczywistych wzdłuż strugi przedstawiono na rys. II-5.1. Sumę wysokości H = const nazywamy wysokością rozporządzają w danym przekroju.
Rozróżniamy dwa rodzaje wysokości strat energii, jakie występują podczas przepływu cieczy rzeczywistych przez przewody:
I. Wysokość strat miejscowych (lokalnych), spowodowanych np. zmianą kształtu geometrycznego przewodu, przewężeniem, kolankiem, zaworem itp., obliczamy z następującej zależności:
(14)
gdzie C jest współczynnikiem strat lokalnych. Wartości współczynników strat lokalnych wyznaczane są najczęściej metodą doświadczalną. Niektóre z nich zestawiono w tabl. 6,którą umieszczono na końcu książki.
2. Wysokość strat wzdłuż przepływu, nazywaną również wysokością strat liniowych, która występuje na skutek tarcia cieczy lepkiej o ścianki przewodu, obliczamy ze wzoru Darcy’ego:
(15)
c2 /
gdzie / oznacza długość przewodu, d — średnicę przewodu, aż — współczynnik stral na długości lub inaczej — strat liniowych.
Wartość współczynnika X zależy od liczby Reynoldsa oraz od chropowatości ścian rurociągu. Możemy ją wyznaczyć z wykresu Nikuradsego (rys. 3, umieszczony na końcu książki), jak również obliczyć, korzystając przy tym z odpowiednich wzorów, leżeli ruch cieczy jest laminarny (Re < 2300), to
(16)
Dla burzliwego przepływu cieczy przez rury gładkie stosujemy najczęściej wzór Iłlasiusa
(17)
0,3164
lub wzór Burki
X = 0,21 Re-0,21, (18)
klóry obejmuje cały technicznie ważny obszar burzliwości.
Bardzo często, w obliczeniach dotyczących przepływów laminarnych cieczy lepkich przez przewody o przekroju kołowym, korzystamy z zależności, które zostały wyprowadzone przez Hagena i potwierdzone doświadczalnie przez Poiseuille’a. Jedną / nich, określającą prędkość cieczy w dowolnym punkcie przekroju kołowego o promieniu R = 0,5d, jest następujące równanie
4v
w którym spadek hydrauliczny (spadek wysokości ciśnienia na jednostkę długości)
natomiast objętościowe natężenie przepływu cieczy określa zależność
(21)
= ngJd*
^ 128v '
Na powierzchni ciała stałego, poruszającego się w płynie lepkim, tworzy się warstwa przyścienna. Ustalony przepływ cieczy lub gazu w warstwie przyściennej opisują równania różniczkowe Prandtla:
19 p d2vx
--— + V-r
p9x 9y2’
(22)
= 0.
0 p
pdy
0 Vx 0 Vy 0 x + 0y