CCF20150118012

Kręgi „Borussii”

Na Waraiii i Mazurach ostatnią dekadę XX stulecia pod względem literackim zdominowali twórcy, którzy na progu Przełomu znaleźli się w grupie trzydziestolatków, co nie jest przypadkowe. Dopiero pokolenie zrodzone z przybyszów i całkowicie wychowane na Warmii i Mazurach pozbyło się fobii i lęków hamujących kreację artystyczną, ale też osiągnęło wolność moralną i myślową. Strach przed utratą ziemi ojczystej na rzecz państwa niemieckiego ustąpił przed potrzebą jej nowego duchowego zagospodarowania. Cokolwiek by o tym sądzić, był to przejaw postawy podmiotowej, był to zaczyn wzięcia odpowiedzialności za „małą ojczyznę” i duchowego zagospodarowania ziemi najbliższej. Choć określenie „mała ojczyzna” zdążyło się już wytrzeć, to w chwili wchodze-_r nia do powszechnego użytku miało świeży, demokratyczny sens. Wskazy-! wało bowiem na to, że każdy człowiek i obywatel powinien działać \ w przestrzeni lokalnej, ale myśleć o niej, o sobie, o swojej pracy w katego-riach uniwersalnych. Chodziło przecież, i chodzi nadal, o wyleczenie się z (^kompleksów prowincji, z niechęci do aktywności na rzecz najbliższego środowiska. Pożądana była, i jest, postawa obywatelska.

Nawet najsrożsi czy nieprzychylni krytycy i przeciwnicy nie mają podstaw do zanegowania idei osiemnastu olsztyńskich humanistów, którzy w 1990 roku powołali do życia Wspólnotę Kulturową „Borussia” (jest to pierwsza zlatynizowana nazwa regionu - powołanie się na tę formę symbolicznie przypomina o przynależności jego dawnych i nowych mieszkańców do łacińskiej Europy). Stowarzyszenie to, które wiele zawdzięcza Kazimierzowi Brakonieckiemu (poecie) i Robertowi Trabie (historykowi), niejako skanalizowało i ukonkretniło nowy typ myślenia i działania. Polega on na uznaniu wielokulturowości jako naturalnej, historycznej i współczesnej zasady życia jednostek i zbiorowości. Tym samym organizacja, a zwłaszcza wydawane przez nią czasopismo „Borussia”, opowiedziały się za tym, aby w sferze kultury budować „Europę ojczyzn”. Z racji historycznych, politycznych i geograficznych stowarzyszenie otworzyło się na Niemcy, Rosję (sąsiedztwo z obwodem kaliningradzkim zobowiązuje), Litwę, Białoruś, Ukrainę, Francję, Macedonię i na wiele innych narodów i krajów. Krąg „Borussii” uzasadnia i realizuje ideę budowy społeczeństwa otwartego (co wielekroć przypominał Robert Traba, mówiąc o regionalizmie otwartym) oraz potrzebę zerwania z polonocentry-zmem, który, paradoksalnie, hamuje rozwój Polski.

Pismo „Borussia” (w latach 1991-2000 opublikowano 22 numery) było doceniane, chociażby Jerzy Giedroyc obdarzył jej redaktora naczelnego (do 1997) Kazimierza Brakonieckiego i zespół redakcyjny nagrodą

43