CCI00037

Przez wiele lat w dyskusjach politycznych wysuwane były zarzuty dotyczące braku demokratycznych procedur kreowania jej składu personalnego oraz braku reprezentatywności izby. Sam ustawodawca, jak gdyby uznając ich zasadność i dostrzegając potrzebę dokonania zmian w tym zakresie, w ustawie o parlamencie z r. 1911 wyraźnie zapowiedział reformę Izby Lordów. Jakkolwiek obydwie wiodące w Wielkiej Brytanii partie polityczne - Partia Konserwa-tywna, Partia Pracy - prezentowały stanowisko manifestujące potrzebę dokonania reformy Izby Lordów, to jednak pomijając spektakularne parlamentarne działania laburzystów z r. 1968, zmierzających do zniesienia zasady dziedziczności i ograniczenia kompetencji drugiej izby w sferze stanowienia prawa (ograniczenie weta zawieszającego), kwestia ta nie była przez nie w bardziej stanowczy sposób podnoszona. Do reformy Izby Lordów przystąpiła po wygranych wyborach w r. 1997 Partia Pracy.

Dostrzegając wielką doniosłość konstytucyjną i złożoność zamierzonej reformy, prace nad nią prowadzone były i są w sposób zmierzający do osiągnięcia w tej kwestii kompromisu. Jednocześnie też reforma z samego założenia ma charakter wieloetapowy i tym samym jej realizacja zaplanowana jest na dłuższy czas. Jej przedmiotem jest bowiem kwestia kreowania składu personalnego drugiej izby parlamentu - w pierwszym etapie ograniczenie, a następnie całkowite zniesienie zasady dziedziczności - a także w dalszej perspektywie ewentualna zmiana kompetencji Izby Lordów.

W roku 1999 obydwie izby przyjęły ustawę dotyczącą reformy Izby Lordów. Na jej podstawie prawo do zasiadania w Izbie Lordów utracili - co do zasady - parowie dziedziczni. W zamian, bez potrzeby zrzekania się parostwa, co nakazywała ustawa z r. 1963, obdarzeni zostali czynnym i biernym prawem wyborczym w wyborach do Izby Gmin. Z uwagi na charakter i złożoność reformy. zakładaną czasową perspektywę jej realizacji, nie zdecydowano się jednak, już na pierwszym etapie projektowanych zmian, na bezwzględną eliminację zasady dziedziczności, uznając, że w tzw. okresie przejściowym niezbędny jest wyjątek od tej zasady. Zgodnie z ustawą prawo zasiadania w Izbie Lordów przysługuje tym spośród parów dziedzicznych, którzy utrzymają to prawo ma mocy uchwały izby (standing order). Według ustawy ich liczba nie może przekraczać 90 i dwóch zajmujących stanowiska Lorda Marszałka (Earl Marshal) i Wielkiego Marszałka Dworu (Lord Great Chamberlain).

W konsekwencji, tzn. w okresie przejściowym, kompozycja Izby Lordów r.ie odbiega od dotychczasowej, z tą różnicą, że liczba lordów dziedzicznych została znacznie ograniczona i w rezultacie skład Izby Lordów zmniejszył się prawie o połowę."

Lordowie duchowni to 26 biskupów Kościoła anglikańskiego, otrzymujących prawo do zasiadania w Izbie Lordów dopóki nie zrezygnują z godności biskupiej. Z urzędu zawsze wchodzą do izby wyższej arcybiskupi Canterbury,

■' Obecnie w Izbie Lordów zasiada 567 parów dożywotnich, 92 dziedzicznych i 26 biskupów.

41