CCI20111204052

Linię prostopadłą do rozciągłości pokładu nazywa się linią nachylenia pokładu, bieglej linii od ustalonej płaszczyzny poziomej w. górę nazywa się wzniosem pokładu, a w dół •— upadem, Wfśd'po]ilęvd0^est to odległość od spągu do stropu mierzona w .kierunku prostopadłym''do płaszczyzny stropu lub spągu pokładu. Grubość pokładów bywa różna, od kilku centymetrów do kilkuset metrów. Znaczną grubość mają pokłady węgla'brunatnego i i. niektóre pokłady soli. Najgrubszy pokład węgla kamiennego w Polsce — pokład 510 — ma we wschodniej części Zagłębia Górnośląskiego grubość ponad 20 m.    ...

Ze względu na grubość pokłady węgla dzieli się na:

—    cienkie, grubości do 1,5 m,    •    /    •

^:— średnie, grubości od 1,5 do 3,5 m,

—    grube,.grubości powyżej 3,5 m. "'    •

0.4.    Zaburzenia w zaleganiu pokładów

W czasie kiedy pokłady się tworzyły oraz już po ich powstaniu podlegały one działaniu różnych czynników, które .spowodowały liczne zaburzenia i nienormalności w ich zaleganiu, jak pofałdowania, uskoki, zmiany grubości, przerosty, rozszczepienia oraz wymycia.' '    *    .".    •

.Zaburzenia i nienormalności stanowią niejednokrotnie dużą przeszkodę i utrudnienie w prowadzeniu robót górniczych, dlatego też główne • z nich powinny 'być rozeznane przed rozpoczęciem eksploatacji złoża. Rozeznanie to stanowi 'najczęściej tylko zarys ogólny, dlatego też po udostępnieniu złoża oraz', w czasie, robót eksploatacyjnych konieczne jest dalsze prowadzenie robót bądaw--czych, mające na celu dokładne ustalenie przebiegu zaburzeń oraz ich ewentualnego wpływu na roboty górnicze, ■

Pofałdowanie pokładów powoduje osłabienie skał przez obniżę-, nie ich spoistości, a nawet powstanie spękań i szczelin. Zjawiska te spotyka się głównie w górnych częściach siodeł i dolnych-częściach łęków, w związku z czym występują tam z\yięlcszone ciśnienia wymagające stosowania wytrzymalszej obudowy.

Uskoki przerywają ciągłość pokładu. Wejście rło zauskokowej części pokładu wymaga wykonania odpowiednich robót kamień-. nych, np. przekopu lub szybiku albo przekopu i szybiku (rys. 9.5).

Skały w sąsiedztwie uskoku są częstokroć osłabione i roboty tam prowadzone wymagają specjalnej uwagi i mocniejszej obudowy. Bywają również uskoki, których szczeliny wypełnione są wodą. Stanowią one wtedy duże niebezpieczeństwo, gdyż otwarcie do szczeliny uskokowej może spowodować wdarcie się wody do kopalni. Dlatego przy zbliżaniu się do uskoku robotami górniczy-, ftii zachodzi konieczność wykonania otworów badawczych (przed-

wiertów) do szczeliny uskokowej w celu stwierdzenia obecności wody. W razie potrzeby pozostawia się wzdłuż uskoku pas nie wybranej calizny .jako filaru ochronnego zabezpieczającego ikopalnię . przed wdarciem się wody.

5i.r0: yV;

Rys. 0.5. Udostępnienie.zauskolcowej części pokładu a — prpeltopem pochyłym, 1 — przekop pochyły, b — szybikiem;    2 — chodnik główny w partii przeduslcolcowej,

3    — chodnik główny w partu zauskokowej,

4    — szczelina uskokowa,

• v .    .    '    5 — szybik

Najbardziej niebezpieczne są uskoki zawodnione, mające na wychodniach styczność z powierzchniowymi zbiornikami wodnymi lub z występującą w niektórych rejonach kurzawką. . ;

Zmiany grubości -pokładów zostały, spowodowane nierównomiernym naciskiem sąsiednich skal na bardziej plastyczny od nich węgiel, tym sposobem powstały ścienienia i zgrubienia pokładów (rys. 9.G).    ,

Rys. 9.G. Zmiany grubości pokładów a — ścienienie pokładu, b — zgrubienie pokładu

Ścienienie pokładu do zera nazywa się loyldinieniem. Przerosty są to warstwy lub wkładki skały płonnej w pokładzie. Gdy ,, grubość przerostów wzrasta, wówczas pokład rozszczepia się na dwa lub więcej cieńszych pokładów (rys. 9.7).

Wyihycie. lub zmycie pokładu (rys. 9.8) jest to całkowite lub częściowe zniszczenie pokładu wskutek erozjrjnego działania wody . •' w czasie, gdy był on przykryty cienką jeszcze warstwą materiału ; ‘ luźnego.