Chemia18

Substancje polarne są /budowane / cząsteczek polarnych, które d/ialają na siebie silami elektrostatycznymi.

Iloświ.iilc/unln

Ilmliiilir tTrktów rmigit yi/Hycli lownr/,y,N/ąiych i o/pu /t/mini 11 ,S< >, u wod/ic (pokaz!)

I )n zlewki o pojemności 250 cm nalej 5(1 cm wody, a następnie dodaj powoli, mieszając, 15 cm' stężonego i IS0₄. Sprawdź dłoni;) temperalu rę zewnętrznej ścianki zlewki.

Do głównych czynników wpływających na rozpuszczalność zaliczamy:

1.    Rodzaj substancji i rozpuszczalnika - najogólniej można powie dzieć, że „podobne rozpuszcza się w podobnym”, to znaczy substancje polarne dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach polarnych, a substancje niepolarne dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach niepolarnych. Zagadnienia te zostaną dokładniej omówione w podrozdziale 5.5.

2.    Temperatura - jej zmiana wpływa na rozpuszczalność substancji w wodzie. Zależność tę ilustruje poniższy wykres.

Większość ciał stałych lepiej rozpuszcza się na gorąco niż na zimno. Z kolei gazy odwrotnie: na gorąco trudniej je rozpuścić niż na zimno (ryc. 2.12). Wykres pokazuje, że rozpuszczalność NaCl niewiele się zmienia wraz ze wzrostem temperatury. To znaczy, że prawie tyle samo NaCl rozpuścimy w 100 g wody na zimno i na gorąco. Rozpuszczalność KNO, z kolei jest bardzo uzależniona od temperatury. Z wykresu można odczytać, że już niewielki wzrost temperatury powoduje znaczne zwiększenie

I ". pil\, i , lilii IM I K N( > , W Willi H 11,11(1/0 l/illlkl) /ll.ll/il|.l Ul, li/ Mili

kloiyrli m/piiszc/nlnosc 11 i.ilc* jc win/ /c w/rosłem temperatury, n;i przy kład (’e, (S(()bn pr/edslawione na wykresie ga/y (MCI i S().) eha raklcryzują się spadkiem rozpus/ czalności wraz z icmperalurą.

Ryc. 2.12. Otwarcie ogrzanej w upalny dzień butelki z gazowanym napojem może spowodować utratę zawartości butelki na skutek gwałtownego wydzielania się CO. z roztworu.

Doświadczenie

lindanie zależności rozpuszczalności związku od temperatury

1’rzygotuj 2 zlewki o pojemności 250 cm ', termometr i 2 bagietki. Do "bu zlewek nalej po 100 g wody. Zmierz temperaturę wody, po czym /waż obie zlewki wraz z wodą. Teraz do każdej ze zlewek dodawaj por-i pimi sole: do jednej NaCl, do drugiej KNO_:„ aż do momentu uzyskania ui/iworu nasyconego. Ponieważ roztwór KN0₃ ochładza się podczas i "/puszczania tej soli, trzeba go lekko ogrzać w celu uzyskania porównywalnych temperatur. Zważ ponownie zlewki i zanotuj masę soli, jaką należało rozpuścić w celu otrzymania roztworu nasyconego. Następnie obie zlewki z solami ogrzej do temperatury wyższej o 10°C i ponownie dodawaj soli, aż do momentu uzyskania roztworu nasyconego. Porównaj zmianę rozpuszczalności obu soli.

Przykład 1

()blicz rozpuszczalność chlorowodoru w wodzie, jeśli wiesz, że stężony kwas solny, czyli nasycony wodny roztwór chlorowodoru, ma stężenie 5b-procentowe.

Rozwiązanie

Dane:    Szukane:

(V, HCl_(aq) = 36%    m_HC, = ?

I krok. Przyjęcie założenia, że obliczenia zostaną przeprowadzone dla wybranej masy roztworu równej 100 g.

11/