Chemia23

Struktura IV rzędowa białka występuje wledy, gdy Istnieją układy /budowane / więcej niż jednego łańcucha białkowego.

I >1.1 dli/.ycll llkjmln ImhIi iv\ anyrll / Więcc| 111/    I.IIH III ll.l | M l| 11 h | ll \ i li l\M)’l i oklisl.l

sii,* także strukturę l\ i • . li »w.) Przykładem białka o strukturze IV i/ęduwc| ji*sl hcinoglohi na (ryc. 5.22).

Ryc. 5.22. Kryształy hemoglobiny. Hemoglobina, otlp wiedzialna za przenoszenie tlenu, jest białkiem.

Doświadczenie

Badanie właściwości białka jaja kurzego

Umieść białko jaja kurzego w niewielkiej zlewee i do zewnętrzni i ścianki zlewki przystaw zapaloną latarkę tak, aby światło przechodzili przez białko. Zanotuj, czy w cieczy pojawia się smuga światła. Następni* podziel białko na trzy części i umieść w trzech zlewkach. Do pierws/.i i zlewki wsyp łyżeczkę stałego siarczanu(VI) amonu, wymieszaj bagietl i opisz wygląd mieszaniny. Do otrzymanej mieszaniny soli i białka dodo następnie około 200 cm' wody destylowanej. Bardzo dokładnie wymi« szaj roztwór i opisz jego wygląd. Do drugiej próbki białka dodaj 5 cm 10% roztworu siarczanu(VI) miedzi(II), wymieszaj bagietką i zapisz w\ niki obserwacji. Do trzeciej próbki białka dodaj 5 cm’ etanolu i wymię szaj bagietką. Opisz obserwacje.

j

Białko jaja kurzego to naturalny roztwór białka. Jest to roztwór typu koloidu, o czym świadczy efekt Tyndalla zaobserwowany podczas oświc tlania próbki białka światłem latarki. Dodanie do tego roztworu soli (NH₄)_:S0₄ powoduje powstanie białego kłaczkowatego osadu. Można odnieść wrażenie, że białko się ścięło, jednak dodanie wody do miesza niny spowoduje rozpuszczenie się osadu i powrót do poprzedniego sla nu. Po dodaniu stałego (NH₄)_?SQ₄.następuje odebranie wody zawarte i w roztworze białka przez sól amonową, która ulega bardzo silnej hydra tacji, czyli otacza się cząsteczkami wody.

Cząsteczki białka jako twory o polarnej strukturze występują w orga nizmach w postaci silnie uwodnionych konglomeratów. Pozbawienii białka płaszcza wodnego powoduje częściowe odkształcenie jego sinik tury przestrzennej, określane jako „wysolenie” białka lub denaturację odwracalną. Uzupełnienie brakującej wody sprawia, że białko powraca do poprzedniego kształtu.

Dodanie roztworu jCuSd, ąakże powoduje odkształcenie struktury białka, gdyż sole miedzi niszczą mostki siarczkowe utrzymujące tę sinik turę w odpowiednim kształcie. Odkształcenie to przejawia się jako ścię cie się białka. Podobnie dodaniej,Hannln powoduje zniszczenie wiązań

5M8

wodoiowyt h, a co a lvm ul li nil lali cnie pizciawinjłja sit, |ak po pi/cdilio, ścięciem su, hmll i (im    ’ł) liikii tlrii.ilui.it |.i białka jt-sl

niciulwi.u iiln.i, |>tultłlłiiif |.il ni ./i /•fint slruklui*y białka, /;u hodzące I><uI wpływem wysnkit | irinpi i.ilury. Każdy przynajmniej raz polował pijko i wie, że jajku upolowanemu jfa twardo” nie da się już przywrócić popizeilniej konsysleiięji.

białko —. jL-

UiSO,

białko

+

CjhpOH

Myc. 5.23. Alkohol i sole metali ciężkich powodują ścięcie się każdego białka, także tego w nas/ym < u ganizmie.

Irwałe odkształcenie białka, czyli tak zwana denaturacja, zachodzące pod wpływem wysokiej temperatury, alkoholu cy,)L-AoiLm^4+-ete74iieh

|esl zawsze zwią

Doświadczenie

Próba ksantoproteinowa na białko

Przygotuj kostkę twardego białego sera i za pomocą zakraplacza nanieś na jego powierzchnię 2-3 krople stężonego kwasu azotowego(V). Poczekaj kilka minut i zapisz wyniki obserwacji.

Hyc. 5.24. Białko pod wpływem kwasu azotowego(V) żółknie.

Kwas azotowy(V) pozostawiony na powierzchni białego sera powoduje zżółknięcie tej powici/elmi (ryc. 5.24). .Icsl lo bardzo charaklcryslycz na reakcja, pozwalająt a wykryć białko w materiale pochodzenia iialmal