choroszy3

63

Bezpośrednie przyczyny niedokładności obróbki mechanicznej, wynikające z odchyłek wykonawczych obrabiarek, są związane z określoną:

•    prostoliniowością prowadnic łoża obrabiarki, suportów, stołów itp.,

•    równoległością lub prostopadłością osi wrzeciona do prowadnic łoża,

•    dokładnością wykonania wrzeciona,

•    dokładnością śrub pociągowych i mechanizmów podziałowych.

Polskie Normy przewidują dla najczęściej spotykanych obrabiarek zarówno wartości dopuszczalnych odchyłek, jak i sposób ich sprawdzania.

Odchyłki geometryczne tych elementów obrabiarek, które nadają narzędziu lub przedmiotowi właściwe położenie albo ruch, przenoszą się na przedmiot obrabiany. Są one zatem źródłem odchyłek kształtu. Na przykład bicie wrzeciona tokarki wywołuje odchyłkę owalności obrobionej powierzchni, nierównoległość osi wrzeciona do prowadnic łoża powoduje powstanie stożkowatości lub hiperboloidalności, a falistość jest wynikiem zużycia prowadnic. Wartości tych odchyłek można zmniejszyć, przede wszystkim przestrzegając dopuszczalne przez Polskie Normy wartości odchyłek kształtu i wzajemnego położenia poszczególnych elementów nowej obrabiarki, za pomocą regulacji luzów lub remontu obrabiarki w pewnym stopniu zużytej, a także zastosowanie obrabiarki precyzyjnej, która jest wykonana z dokładnością od dwóch do trzech razy większą niż obrabiarki ogólnego przeznaczenia.

Dokładność geometryczną niektórych elementów obrabiarki można również poprawić dzięki zastosowaniu liniałów lub krzywek korekcyjnych. Liniały stosuje się do korekcji śrub pociągowych, krzywki natomiast do korekcji przekładni ślimakowych. Kształt liniałom i krzywkom korekcyjnym nadaje się za pomocą obróbki ręcznej w zależności od wyników, jakie dają pomiary przesuwów lub kątów obrotu stołu. Tak ukształtowane liniały lub krzywki wywołują dodatkowe mikroruchy suportu lub stołu, kompensujące odchylenia wywołane niedokładnością elementów napędowych. Na rysunku 3.16 przedstawiono zasadą działania liniału korekcyjnego. Nakrętka śruby pociągowej 5,

Rys. 3.16. Urządzenie korekcyjne: 1 - liniał korekcyjny, 2 - suport, 3 - śruba pociągowa, 4 - łoże obrabiarki, 5 - nakrętka, 6 - ciężar