choroszy!1

211

wierzchni roboczych ostrza ochronnych warstw tlenków żelaza FeO. W temperaturach przekraczających 800 °C trafiają się tlenki Si0₂, CaO, MnO i A1₂0₃, które powstają w obrabianej stali wskutek obecności różnych wtrąceń - zarówno metali, jak i niemetali [52].

Inaczej jest podczas skrawania z udziałem cieczy smarująco-chłodzącej. Wpływ jej na zużycie ostrza jest związany z następującymi czynnikami:

-    z zapobieganiem tworzenia się tlenków na chemicznie czystych powierzchniach przedmiotu obrabianego i ostrza,

-    ze zdolnością warstwy pośredniczącej do zmniejszania tarcia w strefie skrawania,

-    ze zmianami wytrzymałości materiału obrabianego w wyniku chłodzenia obszaru skrawania,

-    z rozklinowującym działaniem cieczy.

Jeśli skrawa się narzędziami ze stali szybkotnącej, to zaletą zastosowania cieczy smarująco-chłodzącej jest obniżenie temperatury skrawania. Ma to zasadniczy wpływ na udział w sumarycznym zużyciu ostrza poszczególnych jego postaci. Ujemną stroną jest natomiast możliwość osłabienia stykowych warstw materiału ostrza, spowodowana chemicznym działaniem ośrodka. Ujemne działanie cieczy smarująco-chłodzącej jest uwarunkowane tworzeniem się, w sprzyjających okolicznościach, cienkich błon związków ze składnikami stali szybkotnącej, które potęgują chemiczne zużycie ścierne [1, 59], Intensywność tej postaci zużycia jest tym silniejsza, im większa jest chemiczna aktywność ośrodka oraz im mniejsza jest prędkość skrawania.

Należy podkreślić, że ostrza z węglików spiekanych podlegają również chemicznemu zużyciu. Jednak z powodu większej chemicznej odporności węglików wolframu niż stali szybkotnącej ujemny wpływ omawianej przyczyny zużycia jest znikomy w porównaniu z dodatnim efektem zmniejszenia natężenia zużycia adhezyjnego.

Te bardzo złożone zjawiska, dotychczas nie w pełni wyjaśnione, utrudniają zarówno przewidywanie następstw zastosowania w skrawaniu różnych ośrodków, jak i logiczną ocenę stwierdzanych zmienności. Liczne doświadczenia umożliwiają jednak sformułowanie twierdzenia, które głosi, że [51]: „każda zmiana warunków skrawania, kształtu geometrycznego ostrza albo wytrzymałości materiału obrabianego, prowadząca do podwyższenia temperatury skrawania przesuwa maksimum zużycia powierzchni przyłożenia w kierunku mniejszych prędkości skrawania”. Dobrą tego ilustrację stanowią przebiegi zużycia w funkcji prędkości skrawania dla ostrzy ze stali szybkotnącej (rys. 7.6a) i węglika spiekanego (rys. 7.6b). Ich analiza doprowadza do wniosku, że dodatnie - ze względu na trwałość ostrza - działanie cieczy smarująco-chłodzącej możliwe jest tylko dla określonej prędkości skrawania. Obniżenie temperatury skrawania, spowodowane odprowadzeniem ciepła przez ciecz smaruj ąco-chłodzącą, również może być przyczyną zwiększenia zużycia ostrza w porównaniu ze stanem, jaki występuje podczas obróbki na sucho.

W przebiegach trwałościowych zależności (rys. 7.6) zwraca uwagę niemonotonicz-ny ich charakter. Wiele teorii proponowano w celu wyjaśnienia tych prawidłowości [117,