chwastnica jednostronna1

Chwastnica jednostronna (proso kurze)

Echinochloa crus-galli (L.) P. B. (Panicum crus-galli L.)

Rodzina: Trawy, Gramineae

i —pokrój rośliny; 2 — kłosek z kwitnącym kwiatem; 3 i 4 — oplewiony owoc od strony grzbietowej i z boku; 5 i 6 —nagi ziarniak od strony grzbietowej i w przekroju poprzecznym; 7 — podstawa blaszki liściowej (bez błoniastego języczka); 8 i 9 — siewki (J—6 wg Kulpy, pozostałe oryg.)

Trawa jednoroczna, jara, wysokości 4—100 cm. Źdźbła w dolnych kolankach zgięte, wyżej wyprostowane, nagie i gładkie, w obrębie szczytowej wiechy ostrokanciaste i szorstko szczeciniaste. Liście dość szerokie, równowąskie, lancetowate, o brzegach sfalowanych, ostro szorstkich; powierzchnia dolna i górna blaszki liściowej naga i gładka, podobnie jak u pochwy liściowej; języczka liściowego brak. Wiecha wyprostowana, rzadziej zwisła, długości do 20 cm. Kioski jajowato^-"eliptyczne, długości 3—4 mm, skupione na krótkich szczeciniasto owłosionych gałązkach, drugiego i trzeciego rzędu, w wydłużone jednostronne nibykłosy, siedzące na głównej osi wiechy. Wiecha zielona lub fioletowo nabiegła. Plew 3, plewa pierwsza (dolna) 3-nerwowa, trójkątnie jajowata, zaostrzona, plewa druga 5-nerwo-wa, podłużnie jajowata, zaostrzona, tak długa, jak 7 -nerwowa plewa trzecia, zaostrzona albo uzbrojona w prostą lub odgiętą, szorstką, długości do 25 mm, ość; wszystkie plewy na nerwach szorstko owłosione. Po dojrzeniu kioski opadają w całości. Plewki stwardniałe, białożółte lub stalowoszare, podłużnie kreskowane, lśniące; plewka dolna półkolisto wypukła, przytrzymuje zagiętymi brzegami okrągławą, u szczytu orzęsioną, plewkę górną na dojrzałym, owalnym ziarniaku. Oplewiony ziarniak długości około 2,5 mm i szerokości 1,8 mm; ziarniak bez plewek białawy, szklisty, z jednej strony wypukły, z drugiej spłaszczony, długości około 2,25 mm, szerokości 1,5 mm i grubości 0,5 mm. Kwitnie od VII do X.

Proso kurze jest pospolitym chwastem ogrodowym i polnym na niżu. Rośnie najbujniej w okopowych i warzywach na żyznych, w miarę wilgotnych glebach gliniastych i czamoziemach. Zachwaszcza także kukurydzę i zboża jare. W zbożach ozimych występuje w postaci siewek lub karłowatych roślin, zwykle owocuje dopiero na ścierniskach.

Rozmnaża się z ziarniaków osypujących się po dojrzeniu na miejscu wzrostu lub wysiewanych wraz z zanieczyszczonym ziarnem siewnym.

Siewki: pierwszy liść równowąski, na szczycie zaostrzony, z licznymi równoległymi nerwami, długości 15—20 mm, szerokości 2—2,25 mm. Pochwa liściowa długości 10-—15 mm, języczka brak. Drugi liść podobny do pierwszego, lecz dłuższy oraz początkowo węższy. Pochwy i blaszki liściowe nagie. Podziemna część źdźbła cienka i krótka. Koleoptyl długości 6—8 mm. Oprócz korzenia zarodkowego u siewek wyrastają korzenie przybyszowe u podstawy źdźbła nadziemnego.

Siewki rozwijają się w drugiej połowie wiosny i z początkiem lata.