CIMG0138

•    użyczenie,

•    trwały zarząd.

Własność jest prawem zbywalnym, przena&załnym i dziedzicznym. Właściciel może nieruchomość sprzedać, może ją wnieść do spółki, a jego następca prawny dziedziczy nieruchomość. Jest lo więc forma władania umożliwiająca pełne dysponowanie nieruchomościami.

Użytkowanie wieczyste jest podobnie jak własność, prawem zbywał* nym, przenaszalnym i dziedzicznym. Użytkownik wieczysty może zbyć prawo użytkowania wieczystego, może je wnieść do spółki, a jego następca prawny dziedziczy to prawa Budynek wzniesiony przez użytkownika wieczystego na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste stanowi jego własność, a nie własność właściciela gruntu. W użytkowanie wieczyste oddaje się tylko grunty państwowe i komunalne.

Pomimo podobieństwa do prawa własności, użytkowanie wieczyste różni się od tego prawa co najmniej dwiema cechami. Bo pierwsze, jest ograniczone w czasie, gdyż może być ustanowione na okres od 40 do 99 lat (z możliwością przedłużenia na dalsze lata). Bo drugie, jest obciążo-ne opłatami na rzecz właściciela gruntu, które muszą być wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego.

Użytkowanie jest ograniczonym prawem rzeczowym, którym można obciążyć nieruchomość na rzecz dowolnej osoby. Użytkownik moce korzystać z nieruchomości w sposób, jaki został ustalony przy ustanawianiu tego ograniczonego prawa rzeczowego. Użytkowanie jest prawem niezbywalnym.

Dzierżawa, najem i użyczenie należy do praw zobowiązaniowych. Powstają one na mocy umowy, w której właściciel nieruchomości zobowiązuje się oddać nieruchomość do korzystania na określonych w umowie warunkach, a osoba, która nieruchomość bierze, zobowiązuje się do przestrzegania tych warunków. Pomiędzy tymi prawami istnieją jednak różnice, mimo że wszystkie należą do grupy praw zobowiązaniowych. Dzierżawca może bowiem czerpać naturalne pożytki z nieruchomości oddanej w dzierżawę, natomiast najemca nie może czerpać naturalnych pożytków z wynajętej nieruchomości. Z kolei użyczenie jest formą nie-j odpłatnego oddania nieruchomości do korzystania.

W (rwały zarząd oddaje się nieruchomości państwowe i samorządowe jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, przy czym nieruchomości państwowe można oddać w zarząd tylko jednostkom państwowym, a nieruchomości samorządowe tytko odpowiednim jednostkom samorządowym. Trwały zarząd jest prawem niezbywalnym, nic* przcnaszalnym i niedziedzicznym. Jednostka organizacyjna nie może zbywać nieruchomości bez zgody właściciela, nic może jej wnieść do spółki, a jej następca prawny nic dziedziczy praw trwałego zarządu (prawo wygasa z chwilą likwidacji jednostki organizacyjnej). W praktyce, posiadanie nieruchomości w trwałym zarządzie umożliwia jej wykorzystywanie wyłącznie do własnych celów ustawowych łub statutowych. Dotyczy to jednak jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, które z natury rzeczy nie są powołane do obrotu nieruchomościami.

53. Obrót nieruchomościami państwowymi i komunalnymi

Z dniem 5.12.1990 r., na mocy znowelizowanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, wprowadzono do gospodarki nieruchomościami zasady rynkowe. Przyczyniło się to niewątpliwie do rozwoju rynku nieruchomości w Polsce.

Zasady te zostały następnie utrwalooe w ustawie o gospodarce nieruchomościami, która z dniem 1.01.1998 r. zastąpiła ustawę o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

Poniżej przedstawiono charakterystykę zasad rynkowych, wprowadzonych do obrotu nieruchomościami.

53.1. Zrównanie praw w obrocie

W stosunku do wszystkich osób prawnych i osób fizycznych wprowadzono w obrocie nieruchomościami te same prawa i zasady. Zniesiono zróżnicowanie na jednostki gospodarki uspołecznionej i na inne jednostki, które funkcjonowało przed dniem 5.12.1990 r. Odmienne prze-

43