CIMG4086

Do szczególnie przydatnych do celów praktycznych zalicza się komórki diploidalne pochodzenia ludzkiego lub zwierzęcego oraz heteroploidalne hodowle pierwotne małpiej nerki i wyprowadzone z tkanek małpich linie ciągłe (GMK, Vero), linie wyprowadzone z tkanek nowotworowych (HeLa), od królika i chomika (RK13, SIRC). Hodowle diploidalne, wyprowadzone od człowieka i od zwierząt, można pasażować jedynie przez ograniczoną liczbę pasaży; w tym czasie utrzymują swój garnitur chromosomalny i swoje cechy (ok. 40-50 pasaży), po czym ulegają aberracji i degeneracji. Inne linie ciągłe są na ogół trwałe i można je pasażować w określonych warunkach w sposób nie ograniczony liczbą pasaży. Są to w wielu przypadkach komórki wywodzące się z tkanek nowotworowych.

Hodowlę komórkową można wyprowadzić przez klonowanie z jednej komórki i wówczas mamy do czynienia z faktyczną linią komórkową o jednorodnym składzie populaq'i komórek i określonym kariotypie.

Wyprowadzono również hodowle komórek od kleszczy, komarów i robaków. Są one jednak rzadziej stosowane i raczej do określonych celów poznawczych.

Oddzielne grupy stanowią, w ścisłym tego słowa znaczeniu, hodowle tkankowe oraz hodowle narządowe. Były one zakładane z różnych organizmów w celu izolacji wirusa albo badania zmian patologicznych, jakie on wywołuje.

Hodowle narządowe były stosowane głównie do badań z ortomyksowirusa-mi, paramyksowirusami, rinowirusami i koronawirusami, chociaż stosowano je także do badań z wirusem wirusowego zapalenia wątroby, pokswirusami czy pikornawirusami. Odmianą tych hodowli są hodowle tzw. semiorganowe, w których na odpowiednim podłożu (rekonstytuowany kolagen, skrzep plaz-matyczny) można uzyskać rozrost pojedynczych komórek z fragmentu tkanki, pozwalający na śledzenie zmian cytopatycznych w indywidualnych komórkach, zachowujących więź typową dla danej tkanki czy narządu.

W tab. 3 i 4 przedstawiono najczęściej stosowane hodowle komórkowe, tkankowe i narządowe do badań wirusologicznych. Natomiast na ryc. 8-10 zilustrowano przykładowo hodowlę komórkową ciągłą, narządową i pierwotną.

Tabela 3. Linie komórkowe stosowane w wirusologii*

Nazwa	Pocho dzenie	Tkanka	Morfo logia	Wirus
Am-57	Człowiek	Owodnia	Epi.	Polio 1, enterowirusy, adenowirusy
Detroit-6	Człowiek	Szpik kostny	Epi.	Polio 1, adeno wirusy, flawi wirusy, enterowirusy
HeLa	Człowiek	Rak szyjki macicy	Epi.	Polio 1, adeno wirusy, herpes wirusy
[Hep-^2	Człowiek	Rak krtani	Epi.	Polio 1, adenowirusy, flawi wirusy
Chańg	Człowiek	Wątroba	§pfc	Polio 1, 2, 3, adenowirusy, VSV
MII	Człowiek	Krew leukemiczna	Epi.	Polio 1, 2, 3, adenowirusy, VSV
KB	Człowiek	Rak jamy ustnej	Epi.	Polio 1, adenowirusy
H32	Człowiek	Płuca zarodka	Epi.	Polio 1, 2, adenowirusy, VSV
WISH	Człowiek	Owodnia	Epi.	Polio 1, adenowirusy, VSV
Raji	Człowiek	Chloniak Burkitta		Wirus Epsteina-Barr
WI-38	Człowiek	Płuca	Fib.	Polio 1, 2, VSV, adenowirusy
1 BHK-21	Chomik	Nerka	Fib.	Adenowirusy, herpes wirusy

Nazwa	Pocho dzenie	Tkanka	Morfo logia	Wirus
ZP-1/58	Królik	Płuca	Fib.	Herpeswirusy
SIRC	Królik	Rogówka	Fib.	Różyczka, polio 1,2, 3, adenowirusy, VSV, enterowirusy
REF	Królik	Zarodek	Fib.	Herpeswirusy
L	Mysz		Fib.	Coxsackie B5, Aujeszky, VSV
PK	Świnia	Nerka	Epi.	VSV, herpeswirusy, adenowirusy, Aujeszky, Coxsackie B2-B6, llawiwirusy, polio 1, SV«,
GMK	Małpa	Nerka	Epi.	Polio 1, SV^o
Vero	Małpa	Nerka	Fib.	SY^o, różyczka, bunyawirusy, herpeswirusy, wirusy wścieklizny, odry

* W tabeli podano przykłady linii komórkowych i wirusów replikujących się w tych komórkach.

Ryc. 8. Hodowla komórek nie zakażonych (linia aągła).

45