18. Zerujemy czujniki przemieszczeń (10, 13,27).
19. Za pomocą przełączników (12, 15) uruchamiamy silnik elektryczny, a co /ii tym idzie, przyłożenie pionowej siły na próbkę gruntu. Siłę tę mierzymy wielkością odkształcenia dynamometru pierścieniowego (9) lub za pomocą czujni ka (22) w konstrukcji zmodyfikowanej, którą to wielkość odczytujemy liii czujniku (10) lub wyświetlaczu (24). Przez cały czas podnoszenia śruby docl skowej uważnie obserwujemy czujnik aż do momentu, w którym nasliipl ! zniszczenie próbki gruntu (poślizg). Poślizgowi (zniszczeniu) towarzys/\ ustabilizowanie się siły osiowej (brak jej wzrostu pomimo dalszego podnos/t nia śruby. Nacisk pionowy przy badaniach powolnych zwiększamy w takim tempie, aby woda znajdująca się w porach gruntu mogła swobodnie odplymp Należy zwrócić baczną uwagę na drganie wskazówki czujnika. Niejednokm! nie zahamowanie wzrostu siły spowodowane zniszczeniem próbki jest chwl ; lowe i dalsze podnoszenie śruby dociskowej może powodować dalszy |r| wzrost. Miarodajnym jest moment, w którym po raz pierwszy nastąpi zatr/\ j manie czujnika. W konstrukcji zmodyfikowanej wyniki są przedstawiom w postaci wykresu na ekranie monitora oraz gromadzone w pamięci dyskowi) komputera do ich dalszej obróbki. Obserwacja wykresu pozwala określi! (w trakcie badania lub po jego zakończeniu), stan ścięcia próbki poprzez osią gnięcie ekstremum siły lub jej stabilizację na określonym poziomie.
20. Na przygotowanym formularzu zapisujemy odczytane z czujnika warlośti odkształcenia dynamometru (wielkość siły na tłoku) w chwili zatrzymania slv wskazówki (zniszczenie próbki), oraz wartość ciśnienia bocznego odczytnu i na manometrze. Odczyty te dają wartości potrzebne dla wyliczenia pary ko tycznych naprężeń głównych. W aparacie zmodyfikowanym uzyskujunn komplet danych z komputera w postaci wykresu.
21. Zaworami sterującymi (20) zmniejszamy ciśnienie wody do zera, otwierani1 zawór (16) przewodu odpowietrzającego komorę kloszową. W tym moment t woda zaczyna wypływać z komory kloszowej.
22. Przy pomocy koła (11) opuszczamy śrubę dociskową.
23. Odkręcamy śruby przytwierdzające klosz do podstawy.
24. Zdejmujemy klosz.
25. Zdejmujemy próbkę gruntu razem z koszulką gumową, płytką dolną i gńrilii oraz tłoczkiem z kulką.
26. Próbkę gruntu usuwamy, a koszulkę gumową, filtry i tłoczek z kulką doklml nie myjemy w wodzie, przygotowując je do badania następnej próbki.
27. Dla otrzymania następnych par krytycznych naprężeń głównych w analogii / ny do opisanego powyżej sposób formujemy nową próbkę, zwiększamy tf śnienie boczne i przeprowadzamy kolejne badanie.
• cylindra do pobierania próbek gruntu o strukturze nienaruszonej wyciska się |nóbkę gruntu. Następnie na wyrównanej powierzchni gruntu ustawia się cylin-ili i tlo pobierania próbek do aparatu trójosiowego ściskania, po czym ścina się llu/i m grunt wokół cylindra tak, aby średnica powstającego słupka była nieco nlykszn niż średnica cylindra. Stopniowo, w miarę wycinania nożem słupka,
■ 1 luku się dłonią cylinder, zachowując stale pionowy kierunek wciskania, i w razie potrzeby do wciskania cylindra stosuje się lewarek. Po wypełnieniu iMiiiiIcm całego cylindra nadmiar gruntu ścina się nożem, a cząstki gruntu przy-IIU' do cylindra usuwa się szmatką.
1'ińhki gruntu wypycha się z cylindra lub wyjmuje w przypadku cylindra dwu-i iowcgo.
Iimlępnic na podstawie (2) klosza (3) umieszcza się podstawkę (5), na którą loilci nasuwa się osłonę gumową. W celu zamocowania osłony gumowej na-i ludu się dwie obrączki gumowe - jedną we wgłębieniu w podstawie, drugą we dębieniu bocznej ścianki podstawki. Osłonę gumową zwija się w kierunku puihliiwy.
lii Ink przygotowaną podstawkę kładzie się kolejno sączek z bibuły filtracyjnej i pióhkę gruntu, którą przykrywa się drugim sączkiem bibuły. Przytrzymując pioltkę z góry palcami poprzez sączek odwija się osłonę gumową na próbce, po iii umieszcza się na próbce i na sączku z bibuły filtracyjnej podstawkę perfo-mwiinii wraz z tłoczkiem. Osłonę gumową podciąga się na podstawkę, po czym umocowuje się ją za pomocą dwóch obrączek gumowych umieszczając jedną u wgłębieniu wieczka, a drugą we wgłębieniu bocznej ścianki tłoczka.
Ihils/,y przebieg badania jest identyczny jak w przypadku badania próbek li uklurze naruszonej.
11 iiiiczenie przeprowadza się na trzech próbkach danego gruntu.
i I < Milie/.anie naprężenia głównego pionowego er,
huiiowe naprężenia główne powstające w próbce są sumą:
i) nacisku pionowego tłoczka q\, wywołanego ruchem trzpienia,
li) ciśnienia wody zawartej w komorze ciśnień na górną powierzchnię tłoczka,
' ) ciężaru własnego podstawki, tłoczka i trzpienia dociskowego, z tym że ciężar tłoczka, podstawki i trzpienia w badaniach masowych dla budownictwa pomija się, ponieważ ich wpływ na naprężenia pionowe jest bardzo mały.
\hy obliczyć ax, musimy mieć następujące dane:
ciśnienie wody w komorze ciśnień aparatu odczytane na manometrze,
85