czas jednostkami strategicznymi („strategie business units), to znaczy - kierując się generalną strategią całego przedsiębiorstwa - same formułują dla swej działalności strategię już bardziej szczegółową. W korelacji z polityką całej firmy prowadzą samodzielną politykę techniczną, rynkową czy personalną. Tak daleki zakres samodzielności tych jednostek jest możliwy przy występowaniu kilku warunków. H. Kreikebaum1 wymienia następujące:
11 Potencjał rynkowy jednostki musi być wystarczająco duży.
2) Zadania rynkowe jednostki strategicznej muszą być niezależne od zadań innych jednostek przedsiębiorstwa.
3) Środki realizacji strategicznych decyzji jednostki są niezależne od środków innych jednostek.
4) Jednostka strategiczna musi mieć jednoznaczną konstelację konkurentów.
Dążenie do stworzenia w przedsiębiorstwie centrów zysku może prowadzić do nadania przedsiębiorstwu formy koncernowej (holdingowej). Wówczas zintegrowane dotąd przedsiębiorstwo dzieli się na mniejsze części, 1 formie odrębnych spółek, kapitałowo uzależnionych od centrali tego już koncernowego (holdingowego) przedsiębiorstwa. Jego odrębnymi częściami mogą być także oddziały socjalne, pomocnicze wydziały produkcyjne, a nawet wyodrębnione wydziały produkcji podstawowej. Przykładowo znane Zakłady im. H. Cegielskiego w Poznaniu posiadają osiem samodzielnych spółek, w tym Fabrykę Pojazdów Szynowych.
Cechą charakterystyczną zarządzania dużą firmąjest większe znaczenie w nich, niż w małych przedsiębiorstwach, zarządzania strategicznego. Jest ono głównym obszarem zainteresowań „top managementu".
Nawet przy daleko posuniętej decentralizacji zarządzania regułąjest w dużych firmach centralizacja oceny kadry kierowniczej wszystkich szczebli przedsiębiorstwa2.
W dużych przedsiębiorstwach, zwłaszcza wielozakładowych, wysoką rangę mają komórki sztabowe przy naczelnym kierownictwie. Komórki te mają kierownictwo wspomagać, wykonując przede wszystkim następujące zadania:
— opracowywanie analiz, prognoz i strategii,
— pomoc w oddziaływaniu na zakłady, oddziały czy filie,
— kontrola działalności tychże,
H. Kreikebaum, op.cU., s. 134.
® R. A, Webber, op. cic.s. 411-412.