DSC00363 (8)

O 8.oUł lekcyjne) (2 god?. lekcyjne)

mwiw»^SCłv' _Vęnv\^clonuil2-

Komplement. Spośród licznych składników komplementu istot ie diagnostyczne ma oznaczanie składnika C₃, którego stężenie ^ kach prawidłowych wynosi 0,9-2,3 g/1. Zmniejszenie stężenia, spowod^'

7U)t#lrc7Anvm 7ii7vr*iAm charakterySty(^v,nA    __ '*OWftk

z powstawaniem Kompieicsow immunolog!

mc

i

zwiększonym zużyciem, jest charakterystyczne dla chorób autoimmun^?^ nych przebiegających z powstawaniem kompleksów immunologią*^ np. w klębuszkowych zapaleniach nerek i toczniu rumieniowatym. ty _cuH tych zmniejszenie stężenia jest proporcjonalne do nasilenia pro&I⁰' malizacia ma korzystne znaczenie prognostyczne. Zwiększeni* „A

bach

a normalizacja

nia C₃ jest nieswoistym wskaźnikiem zwiększonego stężenia białek o$t^

fazy, jakie obserwuje się w wielu uszkodzeniach tkankowych i zapalnych.

ti

Procesacj

Haptoglobina. Jest białkiem odpowiedzialnym za wiązanie i transpon hemoglobiny pozakrwinkowej. U ludzi zdrowych występuje w stężeniu 1,0-1,8 g/1. Diagnostycznie znaczące jest zmniejszenie stężenia, którego p^ czyną może być zwiększone zużycie w chorobach hemolitycznych lub up₀. śledzona biosynteza, prowadząca do niedokrwistości z niedoboru żelaza. Zwiększenie stężenia haptoglobiny jest nieswoistym wskaźnikiem zwiększenia stężenia frakcji a₂-globulin, zawierającej białka ostrej fazy.

Immunoglobuliny. Dzieli się je na 5 klas: IgG, IgA, IgM, IgE i IgD, różniących się budową łańcuchów ciężkich, zawartością komponentu węglo. wodanowego i funkcją. Immunoglobuliny G (IgG) stanowią ok. 75% białek odpornościowych surowicy. Należy do nich większość występujących w krążeniu przeciwciał. Ich stężenie w warunkach prawidłowych wynosi 9 14 g/1 u ludzi dorosłych. U dzieci w wieku 3-5 lat jest mniejsze, a u noworodków w klasie IgG występują wyłącznie przeciwciała matczyne. Immunoglobuliny A (IgA), zawierające antytoksyny, aglutyniny, reaginy i przeciwciała przeciwjąd-rowe, u ludzi dorosłych występują w stężeniu 1,0-4,2 g/1. Nie przenikają przez łożysko, ich stężenie, podobnie jak IgG, jest małe u dzieci do ok. 3 rż. W skład immunoglobulin M (IgM) wchodzą przeciwciała grupowe krwi, heterofilne przeciwciała mononukleozy zakaźnej, czynnik reumatoidalny oraz przeciwciała wczesnej odpowiedzi immunologicznej. Podobnie jak IgA nie przenikają przez łożysko, stąd ich stężenie u noworodków i małych dzieci jest małe. U ludzi dorosłych stężenie IgM waha się w granicach 0,7-2,5 g/1. Immunoglobuliny klasy E i D (IgE i IgD) występują w ilościach śladowych, a ich oznaczanie wymaga zastosowania metod radioimmunologicznych lub immunoenzyma-tycznych.

Zmiany stężenia immunoglobulin w stanach patologicznych mogą mieć charakter uogólniony (zwiększenie lub zmniejszenie stężenia wszystkich podstawowych klas immunoglobulin) lub mogą się charakteryzować wybiórczym zwiększeniem lub zmniejszeniem stężenia określonej klasy białek odpornościowych. W większości chorób zakaźnych obserwuje się zwiększanie się stężenia wszystkich trzech klas Ig. Poza pierwotnymi zaburzeniami immunologicznymi (choroba Waldenstróma, szpiczak) wybiórcze zwiększenie stężenia poszczególnych klas powodują:

IgG - choroby autoimmunologiczne, takie jak przewlekłe zapalenia wątroby i układowy toczeń rumieniowaty,

.a ' !n7itrzcnie oskrzeli),

lioroby przewodu pokarmowego i układu oddechowego (gruźlica,

pych, choroba reumatyczna.

e umniejszenie stężenia wszystkich podstawowych klas immuno-

_p0vvać po leczeniu antybiotykami lub promieniowaniem jonizują-I '^v^^s! jej przyczyną zmniejszenia stężenia immunoglobulin (zwłaszcza

utrata przez nerki w ciężkich zespołach nerczycowych lub

I „irtZC » < i* \T_ I __________i Jt „..i;.,.!.    />

. mogący pu&ui&gau i/w.irujavvv/wvs iuu tM,    j/uuamuovł^

dobuIiH ^ _nereję_j układu oddechowego i przewodu pokarmowego. Wrodzo-

fih K^,a

A

O

B

[ InunuDoclektroforeogram surowicy krwi osoby zdrowej wykonany z użyciem: A - antysurowicy [ fŁentnej, B - surowicy anty-IgG

W różnicowaniu globulinopatii monoklonalnych, choroby Waldenstróma [ i niektórych innych dysproteinemii może być przydatna immunoelektroforeza [ białek. Stanowi ona kombinację metod elektroforezy i immunodyfuzji. W wy-[ niku dyfuzji poli- lub monoswoistych przeciwciał rozdzielone uprzednio białka [ surowicy lub osocza tworzą kompleksy immunologiczne widoczne w postaci I łuków precypitacyjnych (ryc. 3.2).

I ; 3.4.4.

Aminokwasy

jakościowe i półilościowe metody skriningowe, chemiczne lub mikrobiologiczne,

Aminokwasy są stałym składnikiem krwi i innych płynów ustrojowych, a ich oznaczanie jest użyteczne głównie w rozpoznawaniu wrodzonych zaburzeń przemiany aminokwasowej (p. rozdz. 24.4.1). W tym celu wykorzystywane są

59