DSC00714

Gruźlica kostno-stawowa

Spośród wielu schorzeń narządów ruchu, a w szczególności schorzeń prowadzących do trwałego kalectwa, gruźlica kostno-stawowa zajmowała czołowe miejsce. Po gruźlicy płuc jest ona najczęstszym umiejscowieniem gruźlicy w ogóle i jako taka należy do chorób społecznych Zakrojona na szeroką skalę profilaktyka znacznie ograniczyła występowanie tego schorzenia . Społeczne znaczenie gruźlicy kostno-stawowej polega na długotrwałości schorzenia oraz na dużym stopniu kalectwa i na rzadkości samoistnego wyleczenia.

Gruźlica kostno-stawowa jest tzw. zapaleniem swoistym, powstałym wskutek zakażenia prątkiem gruźlicy, zwanym prątkiem Kocha /od nazwiska odkrywcy/ Zakażenie kości lub stawów następuje wtórnie wsku-tek uogólnionego rozsiewu prątka gruźlicy, najczęściej drogami krwionośnymi z ogniska pierwotnego, umiejscowio-nego zwykle w węzłach chłonnych w płucach. Nie znaczy to, że przy gruźlicy kostno-stawowej musi istnieć gruźlica płuc, gdyż ognisko pierwotne w płucach najczęściej dzięki obronności zostało zlikwidowane i nawet na rentgenogramie nie można go odnaleźć. Prątki jednak pozostały w wędach chłonnych płucnych, wnękowych lub kreskowych, po przebiciu których i w okresach osłabionej odporności ustroju rozsiewają się po ustroju i osadzają w tkance stawowo-kostnej. Ciekawy jest objaw, że gruźlica kostno-stawowa wpływa hamująco na gruźlicę płuc /prawo Marfana/. Rzadziej prątki gruźlicze przechodzą drogami chłonnymi /naczynia Bmfatycznej/ lub jeszcze rzadziej przez styczność z sąsiedztwem. Ta ostatnia możliwość istnieje przy gruźlicy opłucnej z której prątki gruźlicze mogą przejść na żebro lub w przypadkach gruźlicy kręgosłupa spływający w dół wzdłuż mięśni ropień gruźliczy /tak zwany ropień opadowy lub zimny/ może zakazić krętarz większy kości udowej, staw biodrowy lub staw krzyźowo-biodrowy. Prątki gruźfcze w układzie kostno-stawowym najchętniej usaaawiają się w okolicach kości gąbczastej, bogato ukrwionej. a więc na końcach kości długich, w i przy nasadach. Również częstym umiejscowieniem procesu gruźliczego są kości krótkie /np. kości stopy, dłoni, żebra/oraz sąsiedztwa błony maziowej, wyściełającej stawy.