Instytut Turystyki utworzono na podstawie uchwały Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1972 r. Jest jedyna w Polsce jednostka badawczo- ■ rozwojowa prowadząca kompleksowe badania w zakresie turystyki, i In^tyt^tflKjsdnoetką samofinansującą się i działa na zasadach określonych w ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych (tekst jednolity z 2001 r.). Nie otrzymuje żadnych środków na działalność statutową. Utrzymuje się wyłącznie ze sprzedaży zamawianych prac badawczych, analiz, ekspertyz, organizacji szkoleń i seminariów oraz wykonywania innych zadań umownych.
Podstawowe zadania, określone w § 3 uchwały nr 108 Rady Ministrów z 1972 roku, pozostały bez zmian. Brzmiały one następująco:
J)o zadań Instytutu należy prowadzenie badań naukowych. związanych z turystyką i wypoczynkiem oraz współudział we wdrażaniu wyników tych badań, współdziałanie w tym zakresie z innymi placówkami oraz kształcenie i doskonalenie kadr specjalistów w zakresie turystyki’’.