DSC00832

W łtOftOl i Cfttłi i- j_M _ v<**iAW4tmyvh p<«iN»cł>*Hł, kiAra )AltQ JtH)ynq, _rtl,₅ |_l(

w«rt<łK^ H>9ltyflww#ly #ją wysokim u,..

Mk> udało |uty tym włąksi*»Qii unA^pin , . jIóWO i    iklklliłdWlIlte p^athii | g|fę:ji. |i,,

Imtirs^is ijth uiimiMR 4łMtmt\i funkcjonowali lako ju« dała w ogól**, nie określam p» <*■** jakieś blifotn wynoacttoiki &ytune fi, klitotyciw) ciy tunt)^ Jadyiti# występując*¹ w sekoócztmlach niakió* rycfe dram apottKUty dobrego monarchy stanowiły alu* *ją tto aktualnych wydarzeń* Na tym tle Istotnego tma* ęzenia nabtaraty nieliczne elementy kolorytu wiejskie* ęo | pttenMfinls sentymentalnego konfliktu w świat błhfocy polskiej rzeczywistości, <np. w Ctynuu.

Sygnalizowane właściwości typu bohaterów i akcji powodowały także konsekwencje w konztrukcjidialo-gu ^iiMtytsiego, który miał cwykla charakter kon-wersacyjny albo polemiczny. Przedstawione postacie nie tyto działały w tych utworach, Ue raczej ciąyle pro* wadziły dyskursy o nastawieniu moralistycznym, mające przekonać nie tylko kontr partnerów, ale głównie odbiorców dramatu o słuszności postępowania bohaterów rządzących sią czułością i cnotą. Dramat tego typu bywał zazwyczaj dramatem z tezą, w którym bohater pozytywny stawał sią nosicielem przekonań twórcy utworu, formułowanych niekiedy expressl8 verbis w wypowiedziach monologowych.

W zakresie jązykowo-styiistycznych cech mowy postaci wskazanym wyiej tendencjom towarzyszyło odrzucenie zarówno norm wysokiego stylu tragedii, jak i właściwości charakteryzujących dialog komediowy, oparty głównie na motywacji sytuacyjnej* Dialog dramy mieszczańskiej składał sią z wypowiedzi dekla ra-tywno-emocjonalnych i wykorzystywał dla swych ce* łów zarówno patetyczne tyrady, środki służące reto-

fywiBj parswasjł, Jńit i    puyptMt)**

|M>«Uet Mchy stylu Śrtidowłskmraęo, Hta odwoływał «iq Jednak do mowy poloi /i,u) j K,W,kWł«U*ł«u..-< łHi/«;

*n«r*enla misio natoniiasl b <*»««* wetutta notowanie pro^y jako •-« prsertwstawnage wnbat i«„_Jr,ił; I kO*

modli - ciynnlka służąc ogo u*y*b**m wi^w) -irtn-ralnoścl wypowtadgi drsrpatycznaj.

Wwyslkl# <«• cechy Iwliii pnadtuwif/nwjn l %iylu diatny nliiiiiicuAiiUtij otu Iunm4ii >101 ymsiitalnal Mtnowlly prMlaminla Miówna klwycydyco nayn decorum, jtk 1 royul uznanych giiankOw d<HM' tycznych. Niektóro olomonty wliilciwi dramie i kflM* dii współtworzyły także pozostało odmiany dramatu sentymentalnego *—• przede wiryilkln tragedii. Utwo’ ry lokło, Jak Władysław pod Warną Mlonriwlfii. Jb* dyla Karpińskiego czy Hektor Knlatntaa, nttn wkhi różnic w zakresie wyboru konkretnej osnowy tabular* ne|, łączy zarówno konstrukcja bohaterów, jak i typ motywacji ich postępowania opartej na czynalkicll ekspresji emocjonalnej. Zwracają przy tym uwagę zalążki rodzajowej synkratycznoścl tych dramatów j fabuła o charakterze raczej epickim współistnieje w n.^;c.h z licznymi (szczególnie w Judycie) dygresjami o charakterze lirycznym, dialog przepleciony j»st obszernymi monologami w postaci dum sentymentalnych, opowieści lub łamentecyjnych skarg bohaterów **.

Drugi tor rozwojowy dramatu sentymentalnego najpełniej przejawił się w oryginalna j i ada piat orskiej twórczości Wojciecha Bogusławskiego. Jest problemem interesującym^ do jakiego stopnia Bogusławski zdawał sobie sprawę z nowatorskiej roli, jaką jego działalność spełniała w zakresie dramatu i teatru. Wyrazem jego świadomości w tej kwestii są przynajmniej w pewnym stopniu uwagi nad opracowanymi przez niego utworami, opublikowane w wydaniu zbiorowym Dzieł drama-

260