DSC01292

8 Podstawy rachunkowości

3)    ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów w drodze inwentaiyj*

cji,

4)    przygotowywanie sprawozdań finansowych,

5)    wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,**!

6)    przechowywanie dowodów księgowych i innej dokumentacji,. n

7)    poddawanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

Dzięki wymienionym wyżej obszarom działalności, rachunkowość ;jest dziedziną wyróżniającą się spośród innych. Przepisy prawa oraz zasady, którym ona podlega, wpływają na zaufanie do tej dziedziny, które jak wiadomo bardzo'trudną jest zdobyć.

W celu zdobycia powszechnego zaufania, rachunkowość powinna spełniać następujące cechy¹:

1)    dokładność każdej operacji księgowej,

2)    rzetelność wykonywanych czynności,

3)    chronologiczność zapisów,

4)    wiarygodność prezentowanych informacji,

5)    poprawność formalna, mciytoryczna i rachunkowa dowodów księgowych, J

6)    prowadzenie ksiąg według ustalonego planu kont,

7)    odzwierciedlanie w księgach stanu rzeczywistego,

8)    niezmienność stosowanych zasad, metod, aby można było porównać danę z różnych okresów.

Wszystkie wymienione cechy są bardzo ważne. Niespełnieni^ którejkolwiek z nich może spowodować utratę zaufania zarówno do rachunkowości, jąk i do oso- 1 by za nią odpowiedzialnej.

Celem rachunkowości jest ewidencja, pomiar i wycena zdarzeń gospodarczych, I przedstawienie w sposób jasny i rzetelny sytuacji finansowo-majątkowej przedsię- J biorstwa, sporządzanie sprawozdań i dostarczanie informacji dla kierownictwa! jednostki oraz ochrona majątku i interesów przedsiębiorstwa. A wszystkie te zada- 1 nia muszą być wykonywane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Rachunkowość służy zatem następującym celom², które stanowią zarazem jej 1 funkcje:

1)    informacyjnym - iworzenie, przetwarzanie zbiorów danych, przekazywali nie informacji kierownictwu,

2)    ewidencyjnym - rejestrowanie operacji gospodarczych, *

3)    rozliczeniowym - rozliczanie osób odpowiedzialnych, rozliczanie środków ! pieniężnych, zobowiązań i należności,

4)    kontrolnym - kontrola dokumentów księgowych,

5)    sprawozdawczym - przygotowywanie sprawozdań finansowych, ...

6) fiskalnym — rozliczenia z tytułu podatków, ceł,

1 7) analitycznym — opracowywanie analiz finansowo-ekonomicznych,

8) ubezpieczeniowym — rozliczenia z tytułu ubezpieczeń majątkowych, społecznych i zdrowotnych,

f 9) menedżerskim - bieżące i przyszłościowe zarządzanie, ocena sytuacji finansowo-ekonomicznej przedsiębiorstwa, tworzenie biznesplanów,

10) ochrony mienia — zapobieganie zjawiskom powodującym zniszczenie, uszkodzenie lub zabór mienia.

Określenie przedmiotu rachunkowości jest ściśle związane z przedmiotem Działania jednostki gospodarczej. Jednostki gospodarcze mogą prowadzić bardzo fcóżną działalność, dlatego też określenie przedmiotu rachunkowości musi być odpowiednio uogólnione.

fZ uwagi na zakres przedmiotowy i funkcje, rachunkowość można podzielić na:

•    rachunkowość finansową,

•    rachunkowość zarządczą.

Rachunkowość finansowa jest przeznaczona z reguły dla użytkowników zewnętrznych - niezwiązanych bezpośrednio z jednostką gospodarczą. Służy ona ochronie interesów właścicieli jednostki (udziałowców, akcjonariuszy), Państwa ■podatki) i osób trzecich (np. wierzycieli). Dlatego też, aby zachować wiarygodność i rzetelność, rachunkowość finansowa jest regulowana przez:

1)    ustawę o rachunkowości,

2)    kodeks spółek handlowych³,

3)    Międzynarodowe Standardy Rachunkowości,

4)    Krajowe Standardy Rachunkowości,

5)    akty wykonawcze wydane na podstawie ustawy o rachunkowości.

Hstotnym elementem tego rodzaju rachunkowości jest sprawozdanie finansowe, które może mieć dwojaki cel. Wyodrębniono bowiem dwa modele koncepcyjne pkreślające nadrzędne zadania sprawozdań finansowych⁴:

•    Model oparty o teorię wartości - zwany również modelem anglosaskim — według niego głównym odbiorcą sprawozdania finansowego jest inwestor, a nadrzędnym celem sprawozdania jest rzetelne przedstawienie sytuacji finansowej jednostki, mierzonej wielkością kapitału własnego. Najważniejszym elementem sprawozdania finansowego według tego modelu jest bilans.

1

   Zob. J.R Feliński, P.P. Sasin, Zasady..., wyd., cyt., s. 13.

2

   Tamże, s. 15.

3

   Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. (Dz. U. 2000 Nr 94, poz. 1037 z późniejszymi zmianami).

4

   Zob. J. Filipiak, Elementy rachunkowości, materiały szkoleniowe. Warszawa 2006, s. 4 (materiały niepublikowane)