DSC01580

Rozdział 1

Nowa Fala—prezentacja

Terminem „Nowa Fala” określa się zjawiska artystyczne i kulturowo--społeczne ukształtowane w końcu lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych.- Najczęściej jednak jest on używany w stosunku do twórczości poetyckiej pokolenia, które w tym okresie pojawiło się w polskim życiu literackim. Zjawiska z innych dziedzin działalności artystycznej opisywane są jako „Nowa Sztuka” lub „Nowy Teatr”. W krytyce literackiej Nowa Fala istnieje także pod nazwą pokolenia 68, Nowego Ruchu i Młodej Kultury^{1 2}. Nazwy „Nowa Fala” i „pokolenie 68” bywają też używane wymiennie.

Pomimo obecności terminu „pokolenie” w krytyce literackiej i niektórych pracach historycznoliterackich jako pojęcia służącego porządkowaniu zjawisk literackich kategoria ta nadal pozostaje wieloznaczna ze względu na nieostrość swego zakresu oraz przynależność do teorii biolo-giczno-socjologicznych. Rację ma Jan Błoński pisząc między innymi

0    przeżyciu pokoleniowym, że „wtedy [...] nabywa użyteczności, kiedy

ograniczyć je do zjawisk z dziedziny świadomości zbiorowej i stosować w opisie strukturalnym [...]. Inaczej spada do rzędu interpretacyjnych wytrychów, zastępujących rozumienie — nalepianiem genetycznych etykiet    Stosowanie więc tego pojęcia budzi zrozumiałe zastrzeżenia

1    wymaga dodatkowych ustaleń terminologicznych.

Poetycka Nowa Fala nosi znamiona przełomu literackiego, będąc elementem szerszej formacji kulturowej. Zmierzała ona do: ukształtowania nowej świadomości i wrażliwości kulturowo-społecznej oraz do zmiany istniejących kanonów artystycznych. Zmiana kryteriów estetycznych nie dokonuje się jednak w sposób momentalny. Jest wynikiem narastającego

13

1

¹ Por. A. K. Waśkiewicz: Formy obecności „nieobecnego pokolenia”. Łódź 1978.

2

Por. J. Błoński: Odmarsz. Kraków 1978, s. 72..