DSC01753 (5)

10

10

bluźnierstwo

patriota-

-wampir

i ziarno zakopane przez głupiego diabła w#™ na wiosnę kłosem, tak też - należy się domyślać

...    , , , „ , , ,    ...    . r

chnięcie młodych Polaków pod ziemię w Północy przyniesie plon wzrostu nastrojów patrioty cznycfa.

Następnie jeden z więźniów śpiewa piosenkę, dedy^ waną księdzu Lwowiczowi, która kwestionuje dobroć Boską (Nie uwierzę, że nam sprzyja / Jezus Maryją Konrad broni imienia Matki Bożej. Postawione tu zostaje fundamentalne pytanie, które będzie powracać w całym dramacie:

Jak zło może triumfować w świecie stworzonym

Kolejna piosenka brzmi złowieszczo, głosząc konieczność zamordowania cara. Sprowokowany tymi manifestacjami zwątpienia, Konrad intonuje trzecią, przerażającą pieśń, w której prezentuje samego siebie jako wampira pijącego krew rodaków, aby również stali się upiorami. Ta armia, bez oglądania się na skutki (potępienie), osiągnie swój cel:

Potem pójdziem, krew wroga wypijem,

Ciało jego rożrąbiem toporem:

Ręce, nogi gwoździami przybijem,

By nie powstał i nie był upiorem.

Tak! zemsta, zemsta, zemsta na wroga,

Z Bogiem i choćby mimo Boga!

(Przypomina to nieco Chór ptaków nocnych prześladujących Widmo złego pana w II cz. Dziadów). Siła wyrazu jest porażająca, jeśli się nad tym obrazem lepiej zastanowić. Przypomina niedawne akcje IRA przeciwko

Ty Boże, ty naturo! dajcie posłuchanie. -Godna to was muzyka i godne śpiewanie. -

Mała

Improwizacja

orzeł i kruk

angielskiej dominacji. Nota bene irlandzcy studenci - dziś! - odczytują utwór Mickiewicza jako dzieło do* tyczące najbardziej palących spraw ich współczesności. Zło nie śpi! Korzysta z każdej nadarzającej się okazji, aby pogrążyć Konrada (Kapral mówi: ...to jest pieśń szatańska).

Scenę I kończy nowa pieśń Konrada, zwana Małą Improwizacją. Bohater - którego zdolności prorokowania zostały już wcześniej zareklamowane - stara się uchylić zasłony, skrywającej przyszłość. Próba ta kończy się całkowitym fiaskiem; śpiewa on o sobie jako o orle, lecz zasłania mu widok przyszłych wypadków olbrzymi kruk-symbolizujący strażnika tajemnicy. Walka duchowa wyczerpuje Konrada, który słania się. W tym momencie więźniowie rozbiegają się do swych cel, gdyż słychać nadchodzące straże. Bohater zostaje sam.

Scena II

Wielka Improwizacja

(Duchowa walka z Bogiem o lepszy świat)

Wytłumaczenie tego długiego monologu lirycznego nastręcza największe kłopoty. Począwszy od nieokreślonej przestrzeni, ni to materialnej, ni to duchowej, a skończywszy na manifestowaniu przez bohatera równości Bogu - są to przejawy dziwności, z którymi współczesny czytelnik nie potrafi się uporać. Konrad rozpoczyna pogardliwą konstatację, że ludzie niewiele rozumieją z jego poezji. On jednak nie dba o to: