Wymaganie Dzia ania dostosowawcze
O wietlenie miejsc i stanowisk pracy lub konserwacji
Wymagane jest zapewnienie odpowiedniego Zapewnienie odpowiedniego rodzaju o wietlenia, róde wiat a i opraw,
o wietlenia sztucznego (elektrycznego). z uwzgl dnieniem jego nat enia i równomierno ci oraz barwy. O wietle-
nie nie mo e powodowa efektu stroboskopowego.
Zabezpieczenie przed oparzeniami i odmro eniami
Frezarki dolnowrzecionowe pionowe
Zagro enia nie wyst puj . Nie dotyczy.
Znaki bezpiecze stwa
Frezarki dolnowrzecionowe pionowe przeznaczone
Pr dko i kierunek obrotów wrzeciona powinny Umieszczenie w widocznym miejscu na obrabiarce wykresu przedstawia-
s do p askiego lub profilowego frezowania prostolinio-
by uwidocznione. j cego optymaln pr dko obrotow wrzeciona, odpowiednio do danej
wych lub krzywoliniowych elementów z drewna. Niektó-
rednicy narz dzia i pr dko ci skrawania. Je eli wrzeciono mo e obraca
si w obu kierunkach, to wybór kierunku obrotów zgodnego z ruchem re frezarki przystosowane s równie do czopowania.
wskazówek zegara powinien by sygnalizowany wietlnie. Jest to frezo-
Frezarka wyposa ona jest w pionowe wrzeciono i stó .
wanie wspó bie ne.
Wrzeciono wystaje nad stó , a jego silnik nap dowy
Uwidocznienie wybranej pr dko ci wrzeciona na stanowisku pracy dla fre-
znajduje si pod sto em. Wspó czesne obrabiarki by-
zarek posiadaj cych wi cej ni jedn pr dko .
waj dodatkowo wyposa ane w urz dzenie umo liwia-
j ce zmian po o enia wrzeciona w stosunku do sto-
Stosowanie maszyn zgodnie z przeznaczeniem
u, urz dzenie umo liwiaj ce przechylenie wrzeciona,
maj te mo liwo zamocowania dodatkowego sto u
Frezarka powinna by stosowana zgodnie U ytkowanie obrabiarki podczas wszelkich prac zgodnie z zaleceniami
przesuwnego.
z przeznaczeniem okre lonym przez producenta okre lonymi przez producenta maszyny w dokumentacji techniczno-ru-
n struktur obrabianego materia u, stosowaniem
maszyny. chowej.
wspó bie nej metody frezowania itp.;
Zagro enia
rozerwanie si lub rozpadni cie narz dzia, wskutek
Bezpiecze stwo przy konserwacji maszyn
kontakt d oni operatora z frezem  podczas posu- niew a ciwego zamocowania lub jego nieprawid o-
Obrabiarek w ruchu nie wolno naprawia , czy ci Wykonanie wszelkich prac konserwacyjnych, nastawczych i naprawczych wu obrabianego materia u, zw aszcza przy frezowa- wej konstrukcji;
i smarowa . podczas postoju maszyny.
niu krzywoliniowym, usuwania wiórów, trocin i py u utrata stateczno ci obrabiarki lub jej cz ci;
drzewnego w czasie ruchu obrabiarki; kontakt operatora z ruchomymi elementami nap du;
Od czanie od zasilania
wyrzut obrabianego materia u  spowodowany nie- pora enie pr dem elektrycznym;
w a ciw pr dko ci i g boko ci strugania, nie- ha as, wibracja, zapylenie;
Obrabiarka powinna by wyposa ona w atwo roz- Zamontowanie od czania dop ywu energii w postaci roz cznika izolacyj-
poznawalne i oznakowane urz dzenie do od cza- nego, wy cznika samoczynnego lub zestawu wtyczka-gniazdo. Oznacze-
w a ciwym naostrzeniem narz dzia, niejednorod- po ar lub wybuch.
nia dop ywu energii elektrycznej. nie pozycji roz cznika lub wy cznika w ./wy .(I/0). Wy cznik musi by
oznakowany napisem w j zyku polskim lub innym zrozumia ym znakiem.
Wymaganie Dzia ania dostosowawcze
Bezpieczny dost p do ró nych miejsc maszyny w zwi zku z jej u ytkowaniem
Elementy sterownicze
Nale y zapewni bezpieczny dost p i przebywa- Zapewnienie przej mi dzy obrabiark a innymi urz dzeniami lub cia-
nie pracowników w obszarze produkcyjnym oraz nami przeznaczonymi tylko do obs ugi tych urz dze o szeroko ci co
Elementy do uruchamiania i normalnego zatrzyma- Oznakowanie: umiejscowienie czytelnych napisów w j zyku polskim lub
strefach ustawiania i konserwacji. najmniej 0,75 m. Zapewnienie przej o szeroko ci co najmniej 1 m
nia i nastawiania wysoko ci sto ów powinny by : zrozumia ych symboli.
w przypadku ruchu dwukierunkowego.
widoczne, oznakowane i atwe do
Wprowadzenie barwnego oznakowania elementów:
zidentyfikowania,
uruchamianie  zielony; normalne zatrzymanie  czerwony.
Ochrona przed po arem i wybuchem
usytuowane poza stref niebezpieczn ,
Umiejscowienie elementów sterowniczych po stronie sto u podawczego.
Maszyn nale y zabezpieczy przed Pod czenie frezarki do odci gu wiórów i py u. zabezpieczone przed przypadkowym
Zag bienie przycisków w obudowie lub w ko nierzach.
ryzykiem po aru i wybuchu. zadzia aniem.
Zabezpieczenie wyposa enia obrabiarki przed zwarciem i przeci eniem
i zapewnienie w a ciwego stopnia ochrony.
Uk ad sterowania
Ochrona przed zagro eniami pr dem elektrycznym
Uk ad uruchamiania, zatrzymania normalnego, za- Zastosowanie hamulca automatycznego mechanicznego lub elektrycz-
trzymania awaryjnego i hamowania, a tak e uk ad nego, je eli czas swobodnego zatrzymywania narz dzia jest d u szy
Wyposa enie elektryczne obrabiarki powinno za- Zastosowanie w a ciwych rodków ochrony przeciwpora eniowej, zarów-
nastawiania wrzeciona, wyboru kierunku obrotów ni 10 s.
pewni ochron obs uguj cych przed pora eniem no przed dotykiem bezpo rednim, jak i po rednim.
i sposobu pracy, powinny by wykonane z u yciem
elektrycznym. Stopie ochrony wszystkich podzespo ów elektrycznych powinien wyno-
 dobrze sprawdzonych podzespo ów i zasad; czas
si minimum IP54.
hamowania nie powinien przekracza 10 s.
Wymaganie Dzia ania dostosowawcze Wymaganie Dzia ania dostosowawcze
Ochrona przed zagro eniami powodowanymi wyrzucanymi przedmiotami cd.
Uruchomienie maszyny
Przy obróbce przedmiotów ma ych lub o skomplikowanych kszta tach za-
Uruchomienie maszyny po jej zatrzymaniu, bez Zastosowanie rozwi za technicznych uniemo liwiaj cych samoczynne
leca si stosowanie wzorników z mocnymi chwytami oraz zaciskami do
wzgl du na przyczyn zatrzymania, powinno by uruchomienie w przypadku ponownego pojawienia si napi cia zasilaj -
bezpiecznego prowadzenia przedmiotów po stole.
mo liwe tylko poprzez celowe zadzia anie na uk ad cego, po jego zaniku.
Unikanie skrawania wspó bie nego.
sterowania.
Ochrona przed zagro eniami powodowanymi emisj py u
Zatrzymywanie normalne
Powstaj ce w czasie obróbki wióry i py powinny Wyposa enie os ony strefy nieroboczej w króciec przy czeniowy do od-
Obrabiarka powinna by wyposa ona w wy cznik Zapewnienie takich rozwi za technicznych, by uk ad sterowania do za-
by odprowadzone. ci gu wiórów.
zatrzymania normalnego, który powinien by nad- trzymania obrabiarki by nadrz dny przed uk adem jej uruchomienia.
rz dny przed wy cznikiem uruchomienia.
Zapewnienie takiego sposobu zatrzymania maszyny, który od czy wszyst-
Stateczno
kie nap dy od ród a zasilania.
Obrabiarka powinna by przystosowana do moco- Wykonanie w korpusie obrabiarki otworów s u cych do mocowania do
wania do trwa ego pod o a. pod o a.
Zatrzymanie awaryjne
Ochrona przed nast pstwami oderwania lub rozpadni cia si cz ci maszyn
Zatrzymanie awaryjne jest wymagane, je eli frezar- Zapewnienie takiego wy cznika awaryjnego, który od czy wszystkie na-
ka ma wi cej ni jeden nap d. p dy od ród a zasilania.
Wrzeciono, pier cienie i narz dzie skrawaj ce po- Wyposa enie frezarki w wytrzyma e wrzeciono, bez wpustów i szczelin.
winny by odpowiednio dobrane, utrzymane i wy- Dobranie wymiarów wrzeciona do jego pr dko ci obrotowej.
Ochrona przed zagro eniami powodowanymi wyrzucanymi przedmiotami
regulowane.
UWAGA! Wrzeciono zawsze powinno obraca si w kierunku prze-
ciwnym do ruchu wskazówek zegara. Inny kierunek obrotów powinien
Frezarka powinna by wyposa ona w elementy Przykrywanie otworów w stole do osadzania we wrzecionach wymiennych
by sygnalizowany.
podpieraj ce, prowadnice przedmiotu obrabiane- trzpieni frezarskich odpowiednim zestawem pier cieni.
Dobranie do wrzeciona odpowiedniego zestawu pier cieni. Prawid owe
go i urz dzenia przeciwodrzutowe.
Wyposa enie frezarki w p yty prowadnicy podczas obróbki prostoliniowej.
po czenie mi dzy pier cieniem a wrzecionem powinno by zapewnione
D ugo obu prowadnic cznie nie powinna przekracza d ugo ci
poprzez nakr tk zabezpieczaj c lub rub wrzeciona. Stosowanie wy-
sto u, zespó prowadnicy powinien by mocowany do sto u obrabiarki i
cznie narz dzi przewidzianych przez producenta obrabiarki.
mie mo liwo regulacji ustawienia.
Zapewnienie mo liwo ci po czenia obu p yt prowadnicy za pomoc tzw.
Ochrona przed ruchomymi elementami przenoszenia nap du
prowadnicy pomocniczej. Prowadnice powinny zmniejszy do mini-
Mechanizm nap dowy obrabiarki powinien by Zabezpieczenie mechanizmu nap dowego i narz dzia pod sto em os on
mum szczelin mi dzy frezem a p ytami prowadnicy.
os oni ty. sta (mo liw do usuni cia tylko przy u yciu narz dzi) lub os on rucho-
Zabezpieczenie obrabianego materia u za pomoc urz dze docisko-
m blokuj c (zatrzymuj c nap d wrzeciona w przypadku jej otwarcia).
wych i przeciwodrzutowych, jak: grzebienie przeciwodrzutowe, spr yny
dociskowe, rolki dociskowe, nastawne urz dzenie dociskowe (stopa doci-
Ochrona przed ruchomymi elementami bior cymi bezpo redni udzia w procesie pracy
skowa) lub dostawne urz dzenie mechanicznego posuwu.
Frez powinien by os oni ty w strefie skrawania, Zabezpieczenie dost pu do narz dzia pod sto em os on sta lub os on
Stopa dociskowa zapewnia docisk przedmiotu obrabianego do prowadni-
jaki i poza ni (w strefie nieroboczej). ruchom blokuj c .
cy i sto u oraz zas ania pracuj c cz freza. Dostawny mechanizm po-
suwowy zapewnia niezmienny, odpowiednio du y docisk przedmiotu do
Zabezpieczenie dost pu do niepracuj cej cz ci freza oraz wrzeciona
sto u oraz sta pr dko posuwu.
os on mocowan do sto u lub prowadnicy. Prawid owo wykonana os ona
umo liwia wymian narz dzi dzi ki zastosowaniu nieblokowanej odchyl-
Ustawienie grzebieni  z w osem w kierunku posuwu. Dzi ki temu w ra-
zie gwa townego cofni cia przedmiotu, spr ynuj ce elementy grzebienia nej górnej pokrywy. Prawid owo wykonana os ona uniemo liwia dost p
odginaj si w drug stron , powoduj c zwi kszenie si docisku i w konse- do narz dzia przez jak kolwiek szczelin mi dzy os on a prowadnic lub
kwencji zakleszczaj si na dociskanej przez nie powierzchni. W ko cowej
os on nastawn .
fazie frezowania i przy frezowaniu ma ych przedmiotów przesuwanie ma-
Ograniczenie dost pu do strefy skrawania przy frezowaniu prostolinio-
teria u przy pomocy przesuwade , popychaczy lub dociskaczy, dostoso-
wym przez stosowanie cznie z prowadnic dostawnego mechanizmu
wanych do kszta tu frezowanego przedmiotu, co zwi ksza dystans d oni
posuwowego lub urz dze dociskowych prowadnicy i sto u, wyposa o-
operatora od narz dzia i umo liwia prac z boku maszyny, poza stref
nych w specjalne stopy. Ograniczenie dost pu do strefy skrawania os on
odrzutu.
nastawn w przypadku stosowania innych urz dze dociskowych.
U ywanie sto u z przed u eniem lub podpor rolkow przy obróbce d u-
Ograniczenie dost pu do strefy skrawania przy frezowaniu krzywolinio-
gich przedmiotów.
wym przez os on nastawn i podtrzymk prowadz c lub prowadnic
Stosowanie ograniczników ko cowych przy tzw. frezowaniu zamkni tym
pomocnicz oraz stosowanie wzornika.
lub przy frezowaniu krótkich przedmiotów.
W przypadku frezowania krzywoliniowego dopuszczalne jest ograniczenie
Wyposa enie frezarki w podtrzymk prowadz c lub prowadnic pomoc-
dost pu do strefy narz dziowej (roboczej i nieroboczej) poprzez pier cie-
nicz podczas obróbki krzywoliniowej. Urz dzenia te pozwalaj na stop-
nie lub kó ka ochronne oraz stosowanie wzornika (szablonu). Pier cienie
niowe wg bianie si narz dzia w przedmiot obrabiany. Podtrzymka pod-
i kó ka ochronne nale y tak ustawi nad frezem, by mo na by o pod nimi
piera i prowadzi przedmiot obrabiany podczas obróbki i zapewnia sta
swobodnie przesuwa obrabiany materia . rednica pier cienia lub kó ka
g boko frezowania krzywizn.
jest uzale niona od rednicy freza i grubo ci obrabianego materia u.