ABC sam składam
komputer. Wydanie IV
Autorzy: Bartosz Danowski, Andrzej Pyrchla
ISBN: 978-83-246-2756-1
Format: 158´ð228, stron: 336
Czasy, w których musieliS
my samodzielnie składać komputery, niewątpliwie dawno
odeszły już w przeszłoS
ć. DziS
możemy po prostu wybrać się do jednego z wielu sklepów
komputerowych i zamówić w nim odpowiedni sprzęt. Do dyspozycji mamy też bogatą
ofertÄ™ gotowych modeli, wS
ród których bez problemu powinniS
my znalex
ć komputer
najlepiej pasujący do naszych wymagań. Gorzej, gdy poszukujemy sprzętu nietypowego,
nigdzie nie możemy znalex
ć interesującego nas zestawu lub złożenie komputera naszych
marzeń okazuje się dziwnie drogie. Jeszcze gorzej, gdy chcemy samodzielnie poskładać
sprzęt w oparciu o elementy, którymi już dysponujemy. Wtedy przydałaby się szczegółowa
instrukcja lub dobry przewodnik, który poprowadziłby nas za rękę i pomógł uniknąć
nierzadko doS
ć kosztownych błędów.
Przewodnikiem takim jest  ABC sam składam komputer. Wydanie IV  nowa edycja
popularnej książki, dzięki której już kilkadziesiąt tysięcy użytkowników szybko poskładało
komputery ku dużej satysfakcji własnej. Dzięki niej poznasz architekturę współczesnych
komputerów osobistych, a także dowiesz się, jakie elementy są w nich wykorzystywane
i jak zabrać się do pracy we właS
ciwy sposób. Instalacja i konfiguracja sprzętu przestanie
być dla Ciebie tematem tabu, a potencjalne problemy nie będą już wydawać się barierami
nie do pokonania. Lektura wprowadzi Cię również w zagadnienia optymalizacji pracy
komputera i instalowania najnowszej wersji systemu Windows. Wszystko to bez
zbędnej i odstraszającej nowomowy technicznej, za to z mnóstwem praktycznych
wskazówek i prostymi wyjaS
nieniami najważniejszych kwestii.
" Prezentacja nowoczesnych platform komputerowych
" Wybór i zakup najlepszych komponentów
" Przygotowanie warsztatu pracy
" Montaż elementów wewnętrznych i niezbędnego okablowania
" Podłączanie urządzeń peryferyjnych
" Rozwiązywanie typowych problemów
" Konfiguracja ustawień BIOS-u
" Przygotowanie i instalacja systemu operacyjnego
" Optymalizacja pracy komputera
Samodzielnie złóż swój komputer  to naprawdę nic trudnego!
SPIS TRE CI
Wst p ................................................................................. 7
1 Wybór platformy sprz towej ................................................ 9
Platforma procesorowa Intel ................................................................11
Platforma procesorowa AMD ...............................................................16
Co wybra ? ............................................................................................21
Pytania i praktyczne odpowiedzi .........................................................23
2 Kompletowanie podzespo ów i zakupy ................................ 25
P yta g ówna jako solidna podstawa komputera .................................25
Obudowa i zasilacz ................................................................................34
Ch odzenie procesora ............................................................................39
Karta graficzna i monitor ......................................................................40
Pami operacyjna  RAM ...................................................................47
Dysk twardy ..........................................................................................50
Nagrywarki i czytniki DVD/Blu-Ray ....................................................53
Karta d wi kowa i g o niki ..................................................................54
Pozosta e elementy ................................................................................55
Nap d dyskietek 1,44 MB ...............................................................55
Karta telewizyjna ............................................................................56
Karta sieciowa .................................................................................58
Klawiatura i mysz ...........................................................................58
Nareszcie na zakupach ..........................................................................60
Pytania i praktyczne odpowiedzi .........................................................69
3 Stanowisko pracy i potrzebne narz dzia ............................ 73
Stanowisko pracy ..................................................................................73
adunki elektrostatyczne, ró nice potencja ów ........................................75
Potrzebne narz dzia ..............................................................................75
Podstawowe zasady bezpiecze stwa ...................................................77
Zabezpiecz komputer przed uszkodzeniem .........................................78
Pytania i praktyczne odpowiedzi .........................................................79
ABC sam sk adam komputer
4 Rozpoczynamy monta komputera ...................................... 81
Ró nice w monta u platform AMD i Intel ...........................................81
Przygotowanie obudowy .......................................................................83
Przygotowanie i monta p yty g ównej ................................................89
Korekta ewentualnych ustawie starszych p yt g ównych ..........90
Monta procesora ............................................................................91
Pod czanie ch odzenia procesora do zasilania ...........................100
Monta pami ci RAM ....................................................................101
Monta p yty g ównej we wn trzu obudowy ..............................103
Konfiguracja dysków twardych, nap dów optycznych i innych
urz dze wspó pracuj cych z kontrolerem IDE oraz SATA ...........106
Monta nap dów optycznych .......................................................110
Monta stacji dyskietek lub czytnika kart pami ci .....................113
Monta dysku twardego ...............................................................115
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................117
5 Pod czanie wewn trznego okablowania .......................... 119
Pod czanie kabli zasilaj cych ............................................................120
Pod czanie kabli sygna owych ..........................................................127
Pod czanie stacji dyskietek .........................................................129
Pod czanie dysków twardych i nap dów optycznych ...............131
Pod czanie kabla audio ................................................................133
Pod czanie kabli panelu przedniego obudowy ...........................136
Pod czanie zewn trznych portów ....................................................142
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................146
6 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze ... 149
Karta graficzna AGP .............................................................................151
Karta graficzna PCI-Express ...............................................................154
Instalacja kart  PCI ..........................................................................157
Inne typy kart  CNR, AMR ..............................................................158
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................159
7 Pierwsze uruchomienie i zako czenie monta u ................ 161
Pod czanie zewn trznych urz dze i zasilania ...............................161
Pierwsze uruchomienie komputera ....................................................166
Porz dkowanie wn trza obudowy .....................................................168
Zamkni cie obudowy ..........................................................................171
Pod czanie zasilania ..........................................................................176
Pod czanie monitora ..........................................................................176
Pod czanie urz dze zewn trznych .................................................176
Klawiatura oraz mysz ...................................................................176
Urz dzenia USB .............................................................................177
Drukarka lub skaner  starszy model .........................................178
G o niki i mikrofon ........................................................................179
Sie .................................................................................................181
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................182
8 Gdy pojawi si problemy ................................................. 185
B dy sprz towe ..................................................................................186
Brak reakcji po w czeniu zasilania .............................................186
Po w czeniu komputera ekran monitora pozostaje ciemny ......188
4
Spis tre ci
B dy sygnalizowane d wi kiem .................................................191
Komputer uruchamia si , ale nie dzia a klawiatura ...................192
Nie s widoczne nap dy optyczne i inne .....................................193
Komputer nie rozpoznaje dysku twardego ..................................193
Po w czeniu zasilania nie wiec si kontrolki,
ale komputer uruchamia si prawid owo .................................194
Dioda stacji dyskietek wieci bez przerwy ..................................194
Po uruchomieniu komputera wyst puje b d CMOS ..................195
B d: Memory Test Fail ................................................................195
Wentylator procesora po w czeniu zasilania
zatrzymuje si po kilku sekundach ............................................196
Komputer w trakcie uruchamiania sam si resetuje lub wy cza ..197
Komputer nie startuje z p yty CD ..................................................198
Komputer zatrzymuje si przy wykrywaniu urz dze IDE
lub nap dów optycznych ............................................................198
Nie dzia a urz dzenie podpi te do portu USB .............................199
B dy w wy wietlaniu obrazu w rozdzielczo ci wi kszej
ni 1024×768 ..............................................................................200
B dy programowe ..............................................................................200
Modem nie wybiera numeru na p ycie z chipsetem VIA ............200
Komputer nie uruchamia systemu z dysku twardego .................201
W trakcie instalacji systemu Windows XP/Vista/7
nie jest widoczny dysk twardy ..................................................201
Czarny ekran w trakcie instalacji systemu
MS Windows XP Home oraz Professional .................................202
Czarny ekran w trakcie instalacji systemu Windows 98 ............202
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................202
9 Konfiguracja BIOS-u ........................................................ 203
Wej cie do menu BIOS-u .....................................................................206
Najcz ciej wyst puj ce uk ady menu BIOS-u ......................................207
Najwa niejsze ustawienia ..................................................................211
Zapis ustawie .....................................................................................224
Aktualizacja BIOS-u ............................................................................225
Identyfikacja p yty g ównej ..........................................................225
Identyfikacja wersji BIOS-u ..........................................................228
Aktualizacja BIOS-u z dyskietki ...................................................229
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................231
10 Przygotowanie dysku twardego do instalacji systemu ....... 235
Dobór odpowiedniego systemu plików ..............................................235
Podzia dysku na partycje ...................................................................237
Fdisk ...............................................................................................239
Partycjonowanie w systemie MS Windows XP/Vista/7 ..............245
GParted  uniwersalne narz dzie do zarz dzania partycjami ....... 245
Tworzenie nowych partycji ...........................................................246
Zmiana rozmiaru istniej cej partycji ...........................................251
RAID  alternatywa dla wymagaj cych ...........................................257
Dost pne tryby pracy RAID ..........................................................258
Zak adanie macierzy .....................................................................260
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................261
5
ABC sam sk adam komputer
11 Instalacja systemu ........................................................... 263
Instalacja i konfiguracja MS Windows 7 ...........................................264
Przygotowanie komputera do instalacji systemu ........................265
Sterownik kontrolera dyskowego .................................................268
Instalacja Windows 7 ....................................................................269
Instalacja sterowników .................................................................283
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................294
12 Dostrajanie systemu ........................................................ 297
Aktualizacja sterowników ..................................................................297
Aktualizacja systemu ..........................................................................299
Dostosowanie systemu operacyjnego do grania ......................................304
Pytania i praktyczne odpowiedzi .......................................................305
13 Dodatek ........................................................................... 307
Identyfikacja oznacze procesorów ...................................................307
Oprogramowanie testowe ...................................................................311
3dMark ...........................................................................................312
Testowanie dysku twardego .........................................................314
Testowanie pami ci RAM .............................................................315
Ogólne testy komputera ................................................................316
Test procesora ...............................................................................319
Konflikty sprz towe  przerwania IRQ ............................................321
Sprawdzanie przydzielonych przerwa .......................................322
Usuwanie konfliktów przerwa ...................................................322
Monta przeno nego dysku USB ........................................................323
Ciekawe miejsca w internecie ............................................................325
Podsumowanie ................................................................. 327
Skorowidz ....................................................................... 329
6
6
INSTALACJA
KARTY GRAFICZNEJ
I POZOSTA YCH
KART ROZSZERZE
W tym rozdziale opisali my ostatni etap sk adania,
jakim jest instalacja karty graficznej oraz pozosta ych
kart rozszerzaj cych funkcje komputera. Przeczytaj do-
k adnie opis i zamontuj karty we wn trzu komputera.
W jednym z poprzednich rozdzia ów po wi conym kom-
pletowaniu podzespo ów wspominali my, e obecnie
mo esz si spotka z kartami graficznymi wykonanymi
w standardzie PCI-Express i rzadziej AGP. Niezale nie
od typu posiadanej karty graficznej, istota monta u
pozostaje taka sama.
Na rysunku 6.1 zamie cili my rozk ad gniazd AGP i PCI,
a na rysunku 6.2 rozk ad gniazd PCI-Express 16x, 1x
oraz PCI na przyk adowych p ytach g ównych. W razie
problemów z instalacj kart wynikaj cych z niemo no-
ci rozpoznania odpowiedniego gniazda rysunki 6.1 oraz
6.2 mog okaza si pomocne.
ABC sam sk adam komputer
Rysunek 6.1.
Rozk ad gniazd
AGP oraz PCI
na p ycie g ównej
starszej konstrukcji
Rysunek 6.2. Rozk ad gniazd PCI-Express 16x oraz PCI-Express 1x na przyk adowej
p ycie g ównej. W tym przypadku na p ycie znajduj si dwa gniazda
PCI-Express 16x, co umo liwia prac kart w trybie SLI, oraz dwa gniazda
PCI-Express 1x do pod czenia kart rozszerze
Na rysunku 6.3 przedstawiono kraw dzie kart AGP oraz PCI-Express. Ró nic wi-
da na pierwszy rzut oka. Karta AGP ma wyci cie w innym miejscu oraz kontakty
innego typu. Natomiast  grzebie  karty PCI-Express sprawia wra enie prostszego,
ale za to z wi ksz ilo ci delikatniejszych styków.
150
 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze
Rysunek 6.3.
Z cze AGP
(u góry) oraz
PCI-Express
(na dole)
Karta graficzna AGP
Wielu producentów p yt g ównych stosowa o jeszcze do niedawna AGP jako stan-
dard komunikacji pomi dzy kart graficzn a reszt komputera (rysunek 6.4).
Rozwi zanie to dalej zapewnia stosunkowo du wydajno , jednak ust pi o ju
miejsca nowszemu standardowi, jakim jest PCI-Express.
Rysunek 6.4.
Wydajna karta
graficzna
wspó pracuj ca
z portem AGP
Zanim rozpoczniesz monta karty graficznej w nowszych konstrukcjach p yt g ów-
nych, jeszcze raz przypominamy o tym, by koniecznie sprawdzi kart AGP.
Chodzi o to, e niektóre karty graficzne przeznaczone s do pracy z napi ciem 3,3 V
 standard AGP 2x  a nowoczesne p yty g ówne wymagaj kart nowszych,
wspó pracuj cych z napi ciem 1,5 V  standard AGP 4x i 8x. Najcz ciej za-
równo karty, jak i gniazda maj odpowiednie zabezpieczenia, by nie mo na by o
za o y karty do innego gniazda ni to, do którego jest przeznaczona.
Kart o napi ciu 3,3 V atwo rozpozna po wyci ciu (rysunek 6.5)  wyst puje tylko
jedno, nie ma ju takich kart na rynku nowych cz ci komputerowych.
151
ABC sam sk adam komputer
Rysunek 6.5.
Schemat kraw dzi
karty AGP
Obecnie wszystkie karty AGP wykonane s w standardzie 8x (1,5V). Na rysunku 6.5
pokazali my miejsca, w których znajduj si wyci cia w kartach, w zale no ci
od napi cia, z jakim pracuj . Oczywi cie, w praktyce na karcie jest tylko jedno
wyci cie, a nie dwa, jak to wida na rysunku, chyba e masz do czynienia ze
starszymi modelami kart.
W zdecydowanej wi kszo ci p yt g ównych producent zadba o wyeliminowanie
mo liwo ci ewentualnej pomy ki poprzez odpowiedni konstrukcj gniazda AGP
i wyposa y je w wyst py odpowiadaj ce wyci ciom na karcie graficznej. Niestety,
w niektórych starszych konstrukcjach p yt g ównych mo na spotka port AGP, do
którego fizycznie pasuj zarówno karty graficzne AGP 2x (3,3 V), jak i AGP 4x/8x
(1,5 V). S to tzw. uniwersalne porty AGP  nie maj one blokad mechanicznych,
systemu wyst pów odpowiadaj cych wyci ciom na kartach grafiki. Do tych slotów
powinny pasowa zarówno karty 3,3 V, jak i 1,5 V; warto jednak sprawdzi w do-
kumentacji p yty g ównej, czy jest mo liwo obs ugi kart AGP w obu standardach
napi ciowych.
Monta karty rozpocznij od zlokalizowania gniazda AGP na p ycie g ównej. Naj-
cz ciej ma ono kolor br zowy, cho niektórzy producenci p yt g ównych w ostatnich
czasach wykonuj gniazda w ró nych kolorach, np. na niektórych p ytach firmy
Gigabyte s to gniazda zielone lub fioletowe, jednak sam kolor nie ma znaczenia.
Gniazdo wyró nia si spo ród innych na p ycie g ównej kilkoma cechami. Jest
umieszczone najbli ej procesora (rysunek 6.1) i bardzo cz sto ma specjalny zatrzask
blokuj cy kart przed wypadni ciem ze slotu. Dodatkowo gniazdo AGP jako jedyne
jest bardziej oddalone od tylnej kraw dzi p yty g ównej.
Je eli masz problemy z odnalezieniem slotu AGP na p ycie, mo esz skorzysta
z do czonej dokumentacji, w której na schematycznym rysunku wszystko po-
winno by zaznaczone i opisane.
Po odnalezieniu gniazda AGP w ó kart grafiki w slot ledziem z gniazdem moni-
torowym zwróconym w stron otworu powsta ego po wyrwanej blaszce w tylnej
cz ci obudowy. Nast pnie przyci nij kart do oporu, ale zachowaj umiar i nie rób
152
 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze
tego na si ; je li karta zdecydowanie nie pasuje do slotu, upewnij si , czy na pewno
montujesz j w slocie AGP, a nie np. w slocie PCI. Je eli jeste pewien, e wk adasz
kart do odpowiedniego slotu, doci nij j od góry tak, aby specjalny zatrzask
zamocowany w gnie dzie AGP zamkn si nad wyci ciem karty, w ten sposób
uniemo liwiaj c jej wysuni cie (rysunek 6.6).
Rysunek 6.6.
Doci nij kart
tak, by zatrzask
blokuj cy
zaskoczy
i zablokowa j
Je eli karta jest ju osadzona w slocie, skorzystaj ze rubek dostarczonych z obu-
dow i przykr j do niej w podobny sposób, jak robi e to przy przykr caniu ledzi
z dodatkowymi portami. W dro szych obudowach zamiast rub mo esz spotka
specjalne zatrzaski przytrzymuj ce karty na miejscu.
Przy tanich obudowach mo e si zdarzy , e otwór w ledziu karty graficznej lub
innej karty rozszerze nie pasuje do nagwintowanego otworu na obudowie;
w takim przypadku ponownie wyjmij kart i spróbuj, delikatnie odginaj c led ,
dopasowa go tak, aby bez problemu mo na by o przykr ci kart do obudowy.
W ó teraz ponownie kart i, je eli bez mocnego naginania ledzia mo na j przy-
kr ci , zrób to.
Pami taj, eby dopasowa gwint rubki do otworu w obudowie, poniewa niew a-
ciwa ruba przy si owym wkr caniu mo e uszkodzi gwint w otworze. B dziesz
mia wtedy powa ny problem, poniewa nie b dziesz móg poprawnie umocowa
karty. W przysz o ci mo e si to objawia brakiem styku i nieprawid ow prac
komputera, a tak e mog pojawi si problemy zwi zane z wypadaniem takiej
karty ze slotu. Lu na karta mo e nawet uszkodzi p yt g ówn . Je li masz bardzo
wydajn kart , ale za to wymagaj c lepszego zasilania, by mo e b dziesz musia
pod czy do karty dodatkowe zasilanie. Na kartach mo e znajdowa si gniazdo
zasilaj ce takie samo jak dla np. dysku twardego IDE lub stacji dyskietek. Najcz -
ciej producent takiej karty dostarcza wraz z ni odpowiedni kabel. Je li go nie
masz, po prostu wetknij jeden wolny kabel zasilaj cy bezpo rednio z zasilacza.
Mo esz te wykorzysta rozdzielacz, jaki opisywali my w poprzednich rozdzia ach.
Je li nie pod czysz dodatkowego zasilania do karty, która tego wymaga, nie
uruchomisz komputera (zobaczysz czarny ekran).
153
ABC sam sk adam komputer
Karta graficzna PCI-Express
Dzisiaj standardem sta y si karty graficzne oparte na nowoczesnej magistrali PCI-
Express. Rozwi zanie to jest bardzo wydajne i przysz o ciowe. Monta karty PCI-
Express jest identyczny z monta em kart AGP i nie przysparza adnych proble-
mów. Fizyczna ró nica polega na innej konstrukcji gniazda (rysunek 6.2).
Na rysunku 6.7 wida kart w standardzie PCI-Express zamontowan na p ycie
g ównej. Zapami taj, e w przypadku wydajnych kart PCI-Express b dziesz zmu-
szony do pod czenie dodatkowego zasilania. Odpowiednie kable powinny by
dost pne w ka dym nowym zasilaczu. W przypadku najbardziej wydajnych kart
graficznych nale y pod czy nawet dwie linie zasilaj ce PCI-E 6- oraz 8-pinowe
(rysunek 6.8), a do stabilnej pracy wymagany jest mocny, firmowy zasilacz o mocy
od 600 W w gór .
Rysunek 6.7. Karta PCI-Express zamontowana w odpowiednim gnie dzie i zatrzask
uniemo liwiaj cy wysuni cie si z gniazda, podobnie jak przy karcie AGP.
Wydajne karty graficzne obowi zkowo wymagaj pod czenia dodatkowego
zasilania
W nowych konstrukcjach p yt g ównych mo esz si spotka z dwoma lub czterema
gniazdami PCI-Express 16x przeznaczonymi do monta u karty graficznej. Rozwi -
zanie to ma na celu zwi kszenie wydajno ci ca ego komputera, a zw aszcza pod-
systemu graficznego, i nosi nazw SLI. W praktyce wygl da to tak, e montowane
s dwie karty graficznej po czone ze sob specjalnym cznikiem  mostkiem SLI.
Na rysunku 6.9 wida przyk ad takiej p yty g ównej.
154
 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze
Rysunek 6.8. Jedna z mocniejszych, w czasie pisania ksi ki, kart graficznych. Wymaga
dwóch linii zasilaj cych jednej 6-pinowej i drugiej 8-pinowej. Obowi zkowy
jest te firmowy zasilacz o mocy minimum 650 W. Spe nienie podanych
wymogów pozwala na osi gni cie pe nej mocy i gwarantuje stabiln prac
Rysunek 6.9.
Przyk ad p yty
g ównej, na której
zamontowano
trzy gniazda
PCI-Express. P yta
taka umo liwia
prac kart
grafiki zarówno
w trybie SLI,
jak i CrossFireX,
maksymalnie
z trzema kartami
PCI-E pracuj cymi
w trybie 3-Way
SLI. Na górnym
zdj ciu znajduje
si przyk ad
po czenia kart
w trybie SLI
155
ABC sam sk adam komputer
Aby uruchomi tryb SLI, musisz mie odpowiedni p yt g ówn i dwie lub trzy
(tryb 3-Way SLI wymaga innego mostka cz cego karty, który powinien by
dostarczony wraz z p yt g ówn ) odpowiednie karty graficzne. Przy starszych
p ytach g ównych, na których SLI debiutowa o, dodatkowo musisz odwróci
specjaln p yt drukowan , która przypomina uk ad pami ci RAM i znajduje si
w bezpo rednim s siedztwie gniazda PCI-Express (rysunek 6.10). Je eli posia-
dasz now p yt , rozwi zanie z p yt Ciebie ju nie dotyczy.
Rysunek 6.10. Po lewej mostek na p ycie, po prawej mostek cz cy dwie karty PCI-Express,
przygotowane do pracy w trybie SLI. W nowych p ytach i obecnie
produkowanych komputerach zrezygnowano z mostka osadzonego na p ycie
g ównej
Na mostku s nadrukowane oznaczenia i wyra nie jest napisane, w któr stron
uk ad powinien by w o ony do p yty, aby mo na by o pracowa w trybie SLI.
Je li na razie nie b dziesz korzysta z trybu SLI, nic nie zmieniaj i po prostu za-
montuj jedn kart do nadrz dnego gniazda PCI-Express. Sprawd w dokumentacji
p yty, które to gniazdo. Cz producentów zamiast specjalnej p yty stosuje innego
typu rozwi zania umo liwiaj ce prze czenie w tryb pracy SLI, dlatego koniecznie
sprawd w dokumentacji p yty g ównej, jak rozwi zano prze czanie komputera
w tryb pracy SLI.
Po zamontowaniu karty w gnie dzie, tak samo jak w przypadku kart AGP, powi-
niene docisn j , a zaskoczy specjalna blokada umieszczona w tylnej cz ci
gniazda (zdj cie 6.7). W podobny sposób zamontuj drug kart , je li chcesz ko-
rzysta z SLI.
Przez pewien okres czasu na rynku dost pne by y rozwi zania oparte na technologii
SLI opracowane przez firm Gigabyte. Polega y one na zastosowaniu jednej karty
graficznej z dwoma procesorami graficznymi GPU na pok adzie. Tak wi c mo na
wykorzysta moc, która drzemie w trybie SLI, ale nie trzeba ju inwestowa
w dodatkow kart grafiki. Gdy masz odpowiedni model karty graficznej i p yt
g ówn , koniecznie obs uguj c tryb SLI, wystarczy, e osadzisz kart w slocie
156
 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze
PCI-Express oznaczonym jako pierwszy, pod czysz do niej dodatkowe zasilanie
i ju mo esz cieszy si wydajno ci gier 3D. Wtedy nie trzeba, a nawet nie mo na
zmienia ustawienia mostka montowanego na p ycie g ównej (oczywi cie, je eli
wyst puje). Powinien pozosta w pozycji Normal Mode (rysunek 6.11).
Rysunek 6.11.
Nieprodukowana
ju karta graficzna
Gigabyte GV-3D1
oraz p yta Gigabyte
GA-K8NXP-SLI
 wystarczy
jedna karta,
aby da o si
pracowa z SLI
U ytkownicy kart graficznych opartych na procesorach firmy ATI
równie mog skorzysta z mocy po czonych dwóch kart.
Konkurencyjne rozwi zanie nosi nazw ATI CrossFire, a jego
instalacja jest zbli ona do tego, co napisali my na temat SLI.
Instalacja kart  PCI
Obecnie gniazdo PCI jest u ywane do instalacji dodatkowych kart rozszerzaj cych
mo liwo ci komputera. Za pomoc PCI mo esz pod czy wewn trzn kart
faksmodemow , zaawansowan kart d wi kow (rysunek 6.12), kart tunera
telewizyjnego, dodatkowe kontrolery IDE lub SCSI oraz wiele innych. Instalacja
tego typu kart przebiega tak samo, a wi c nie ma znaczenia, jak masz kart ,
gdy zawsze post pujesz tak, jak to opisali my w tym podrozdziale.
Slotów PCI na nowoczesnych p ytach g ównych jest zazwyczaj kilka  cztery, pi
lub wi cej. W konstrukcjach opartych na architekturze PCI-Express slotów PCI jest
nieco mniej  zwykle s to dwa lub trzy gniazda. Dodatkowo na takich p ytach
znajduj si gniazda PCI-Express 1x, do których równie mo na zainstalowa
ró nego rodzaju karty rozszerze .
157
ABC sam sk adam komputer
Rysunek 6.12.
Przyk ad
karty PCI
Gniazda s umieszczone przy tylnej kraw dzi p yty g ównej  rysunki 6.1 oraz 6.2.
Wszystkie sloty wygl daj identycznie, a w zale no ci od p yty g ównej maj ró ne
kolory. Jednak zawsze kolor slotów PCI ró ni si od gniazda AGP i PCI-Express.
Sam kolor slotów nie ma wp ywu na ich dzia anie i jest jedynie chwytem marketin-
gowym maj cym przyci gn klienta oraz pomóc w identyfikacji osobom nieco
mniej rozeznanym w wiecie podzespo ów komputerowych.
Konstrukcja gniazda PCI ró ni si od opisanych ju slotów AGP i PCI-Express, dzi ki
czemu nie ma mo liwo ci pomy ki  nie za o ysz karty PCI do innego portu ni
PCI i odwrotnie.
Monta karty PCI przebiega tak sami jak instalacja kart PCI-Express oraz AGP.
Musisz wsun kart w slot, pami taj c o tym, by led karty znalaz si z ty u
obudowy. Gdy metalowa blaszka odstaje od obudowy, co utrudnia jej przykr cenie,
wyjmij kart i lekko j wygnij. Nast pnie ponownie w ó kart do gniazda i,
wybrawszy odpowiedni rub , solidnie j przykr .
Inne typy kart  CNR, AMR
Starsze modele p yt g ównych wyposa one zosta y w porty CNR lub AMR (rysunek
6.13). Z za o enia mia y one s u y do instalacji tanich kart faksmodemowych lub
kart d wi kowych. Niestety, nie przyj y si na rynku. Najwa niejsze powody
takiego stanu rzeczy to brak dost pno ci odpowiednich urz dze oraz zbyt wysoka
cena w stosunku do oferowanych mo liwo ci. Przys owiowym gwo dziem do
trumny jest brak zgodno ci pomi dzy CNR a AMR. Informacj t podajemy jako
ciekawostk , gdyby spotka jeszcze tak konstrukcj p yty.
158
 Instalacja karty graficznej i pozosta ych kart rozszerze
Rysunek 6.13.
Gniazdo CNR
W zwi zku z ci gle spadaj cymi cenami podzespo ów komputerowych lepsz in-
westycj jest zakup modemu lub karty d wi kowej wspó pracuj cych ze slotem
PCI lub PCI-Express x1.
Pytania i praktyczne odpowiedzi
P: Nie mog w o y karty w odpowiedni slot. Nie wiem, na czym polega
problem.
O: Od czasu do czasu zdarza si , e nie da si w o y karty do odpowiedniego
slotu w p ycie g ównej. Zazwyczaj wynika to ze z ego monta u p yty g ównej
w obudowie, która przylega do jej tylnej kraw dzi.
Zwró uwag na to, e metalowa blaszka na brzegu karty ma w dolnej cz ci
zw enie, które powinno wej w odpowiednie wyci cie w obudowie. Zbyt
blisko dosuni ta p yta g ówna mo e zas ania otwór, w który powinna wej
karta. Wystarczy, e odsuniesz p yt od kraw dzi obudowy i wszystko b dzie
w porz dku.
P: W których gniazdach instalowa karty, a które zostawi puste? S y-
sza em co o konfliktach przerwa .
O: Generalnie, w nowych p ytach g ównych mo esz w o y karty w dowolne
sloty. Pami taj jednak, by nie instalowa ich zbyt g sto i, je eli tylko masz
miejsce, wk adaj karty np. w co drugie gniazdo, wtedy zapewnisz lepsz cyr-
kulacj powietrza i poprawisz ch odzenie kart.
Konflikty przerwa mog wyst pi , a sposoby ich rozwi zywania zosta y do-
k adnie opisane w dodatku, dlatego odsy amy do jego lektury.
159