DSC02771

59

2. Jońska filozofia przyrody. Anaksymenes

nia w różnych substancjach. Kiedy jest rozrzedzone, staje się ogniem, kiedy natomiast ulega zgęszczeniu, staje się wiatrem, następnie chmurą, a gdy jeszcze bardziej zgęstnieje, staje się wodą, potem ziemią, wreszcie kamieniem, a z tych właśnie rzeczy powstaje wszystko inne. Ruch, który powoduje zmiany, również i on uważa za wieczny^ 22, 9. Trzeba wiedzieć, że czym innym jest to, co bezkresne i ograniczone pod względem ilości — stąd zwykło się mówić o wielu początkach — a czym innym jest to, co bezkresne i ograniczone pod względem wielkości, jak zgadzają się pod tym względem Anaksymander i Anaksymenes, przyjmując jeden element nieograniczony pod względem wielkości.

3.    (Vorsokr. A 6; Dox. 579) Plut. Strom. 3. Anaksymenes twierdził, że po zgęszczeniu powietrza powstała najpierw ziemia bardzo spłaszczona. Dlatego i zgodnie z prawem szybuje w powietrzu. A słońce, księżyc i pozostałe gwiazdy wzięły swój początek z ziemi. Twierdzi więc, że słońce jest ziemią, która na skutek szybkiego ruchu silnie się rozgrzała i rozpaliła.

4.    (Vorsokr. A 10) Augustin. De civ. Dei VIII 2. Anaksymenes wszystkie przyczyny rzeczy upatrywał w bezkresnym powietrzu. Nie odrzucał istnienia bogów ani ich nie pomijał milczeniem. Twierdził jednak, że nie bogowie stworzyli powietrze, ale że sami powstali z powietrza.

5.    (Vorsokr. A 7; Dox. 560) Hippol. Refut. I 7 (2) Struktura powietrza jest następująca: kiedy jest całkiem jed-nomiemie rozłożone, wtedy nie jest widzialne dla oka, lecz ujawnia się pod postacią zimna, ciepła, wilgoci i ruchu. Jest zawsze w ruchu. Gdyby nie było w ruchu, nie mogłoby podlegać zmianom, jakim podlega. (3) Inaczej bowiem wygląda, gdy staje się gęstsze lub rzadsze. Rozrzedzone staje się ogniem, zgęszczone znowu — wiatrem, z powietrza zaś powstaje chmura wskutek zgęszczenia, a przy jeszcze większym stopniu zgęszczenia powstaje woda. Jeszcze bar-dziej zgęszczone powietrze zamienia się w ziemię, a w sta-

j nie największego zgęszczenia — w kamienie. Stąd najważ-