DSC03393

V

V i

ctiuL j

ST

1'l.OCOOlC-ZN V

■■

|A

0*7^

a

(fU4

w

występują jodynie .w Bogurodzicy, pierwszy ••- prawdopodobnie pód wpływem |iii\siii tmfin się w xv-■wiecznych modlitwach., Archaizmom również

konatkwentno    1 p ro-zknźnika, tyłka

pod merwotnym akcentem i zanik jogu w pozycji nieukcen to wanei,i O formach siuuiam. zwalę ną bez przculosu <: w » Dii* można definitywnie powiedzieć, czy są one^arohaiziuumi, późniejszą czechizacją*, czy też małopolską ęeebą dialekty o*u:p liiuk. dopełnienia bliższego w bierniku przy czarownikach zyaknć, i spuścić jest- prawdopodobnie również archaizmem.

Należy zaznatwyć^ że za cechy archaiczno uznaliśmy te właściwości języ- r&U k.uwe, których mc 8potykamy już w początku XV wieku, czyli w okapsie. z którego pochodzą najst arsze przekazy /foflurorfctci/ifeapudniei^ czy wam autor ■ ' stosował archiuzację języka pieśni, musi pozostać otwartej

M alodia

Melodii Bogurodzicy jest poświęcona w naszym wydaniu osobna czę$~Ą wstępu, opracowana przez muzykologa. Tu warto może tylko wspomnieć; ^J że początkowy wyraz pieśni ma melodio, która dokładnie zgadza się z melodią , Kyrie elcison litanii do wszystkich świętych, której najwcześniejszy zapis cheironoiniezny znajduje się w antyfonarzu z Minden z lat 1024—1027, pisa->^; ^ nym najprawdopodobniej w Sankt Gallen (rkps Biblioteki Państwowej w Ber- * Knie, Theol. 4^C 11), a pierwszy zapis na liniach w rękopisie Biblioteki Uni- , wersyteekiej w Grazu, nr 807, z ok. 1200 r. Melodia ta jest pochodzenia niemieckiego. We Francji i we Włoszech zdarza się tylko zupełnie sporadycznie¹⁸. W Czechach występuje po raz pierwszy w agendzie biskupa Tobiasza 'M z Bechyno z 1204 r., w Polsce była jeszcze w użyciu w XVI wieku. Najstarsze jej przekazy pochodzą u nas z początku X3V wieku; dla wcześniejszego okresu brak materiału. Wszystkie przekazy czeskie i polskie mają już melodię /nieco zmienioną: w trzeciej sylabie zamiast dawnego /-c-d, odpowiadającego ściśle melodii Bogurodzicy, mają /-cw/-c. ■

'Ireftć^eiwzory

Pierwsza zwrotka Bogurodzicy zwraca się do Marii z prośbą o pośrednictwo. ?'d Druga, skierowana do Chrystusa, prosi go o wysłuchanie modlitw za wstawieni nictwem św. Jana Chrzciciela i wymienia najogólniej ich treść: pobożne życie na ziemi i raj po śmierci.    -

Wzoru literackiego dla całości pierwszej części Bogurodzicy nie znaleziono ItfU ani w hyninografii łacińskiej czy greckiej, ani w czeskiej czy niemieckiej. V\zór taki prawdopodobnie nie istnieje, można jedynie zestawić wielką ilość paralel dla poszczególnych zwrotów pieśni. Istnieje natomiast jej wzój? ikonograficzny. \ j Jest nim nader rozpowszechniony w sztuce romańskiej (głównie. malowidła absydowe i tympanony, ale także iluminacje rękopisów) motyw zwany yóeesis^.,

*■ B. Stableiu, l.ilanci, (w:] Di* Uutil' in Ge«<hichtc utul (łegen wart, Bd. S {19S0), kol. - 99:>.

mm