DSC02847 (3)

u

rozdział w

PODSTAWOWE POJĘCIA

45

Jeśli traktów ac mity juko wykładnię rytualnych praktyk, to mają one dvu-gcuęditą martwię i można t całą pewnością twierdzić, h? w znakomitej wtęk&tośo pttypądków mity pochodzą od r>uulów, a ni* rytuały mająswe ziódfa w nucie. Rytuał był r<u tu* zawsze ustanowiony, mit natomiast wciąż są zmieniał; ty tiul byt sprawą religijnego obow lązku_% w lata w nut zależała naunnua od Jobrej woli człowieka'

Religioznawstwo zatem musiało /wiwie się w stronę rytuału. Podstawową zasadą religu jest bowiem działanie, a nic nauka czy do** gmat IN tu saiwytu pod stukiem zap> tama stanęła typowa prz ede wsz yst-kun dla kultur prezesi Aiwkich donunącja tekstów religijnych. Snutb badał głów mc rytuał ofiarny, na przykład ofiaiy z wielbłąda, rozpowszechnione wxtv\l plemion arabskich tyvedle relacji autora z IV wieku o imieniu Nilusk czy tez żydowskie ry tuały opisane w Starym Testamencie Otuuę z wielbłąda mtet piętową! przy tym jakv> pierwotną prakty kę totemiczną, wysuwając tezę, że należy ją pojmować jako uroczysty wspólny pos lek Kołektvwne dopełnianie działań, czyli spożywanie ciała i kiwi ofiarowanego zwierzęcia boga, jak przyjmował Smith w duchu totemizmu - narzucało wszystkim uczestnikom metozerwalne więzy społeczno Dopiero w wyniku wspólnego uożtow arna powstawała społeczność jako taka, a z grupy; ry tualnej wyłamała się polityczna wspólnota Łatwo udo-wodnie, że chodzi w tym przypadku o akt pet for maty w ny, który nadaje istnienie temu, eo w jego trakcie się dopełnia społeczna rzeczywistość (złączonej posiłkiem) wspólnoty

Teoria ofiary Smitha zrobiła niezwykłą karierę me tytko wśród rch-gtoznawcow, ale także etnologów, socjologów » badaczy starożytności Łn^olog )ames Oeocye Fnzet we wstępie do pierwszego wydania lk*t$ sulw (IS^łOł przyznaje, ze jci pódstawową ideę zawdzięcza właśnie Smithów u jego koncepcji zabijanego i odradzającego się boga Także socjolog Emdt Durkhęmi spuował się leżami Robertsona Smitha Dopiero po przeczytaniujego Łecumra . udało mu się uzyskać klarowny obcia podstawową) funkcji rtfcgu w życiu społecznym^.

Argumenty na rzecz pow stania nauki o rytuałach i teatrologu odwoływały się do podobnych założeń. W obu przypadkach chodziło przede wszystkim o zmianę w obrębie obowiązującej hierarchii oraz przeniesienie akcentu z mitu na ry tuał i z literackiego tekstu na przedstaw urnie teatralne. W obu przy padkach tekst stracił swoją uprzywilejowaną pozy eję na rzecz przedstaw lenia Tym samym juz z powstaniem badan nad rytuałem i nad teatrem a nie dopiero kultury perfonnansow w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nastąpił pierwszy zwrot perfor-nuty wny w europejskiej kulturze XX \vieku^:s.

Janc HUen Hamson. stojąca na czele grupy filologów klasycznych, tak zwany ch „rytuahstow '* i Cambridge, posunęła się aż do twierdzenia. Zt tsuueje bezpośredni zw iązek między rytuałem a teatrem, uzasadruają-cy priorytet p: zedstaw icnia nad tekstem. W obszernym studium Yh*cmu 4 Stiisiv c/':hc S<Kuti Ort^mofGrr** RtUgto* (Temida, Rozprawa o społecznych początkach reUgu greckiej. 1912) rozwijała teorię, że teatr grecki wyrasta wprost a przeddiotuzyjskiego rytuału ku chwale bóstw wiosny. €*i<iuh\s JkumoM. Rytuał diocuzyjski traktowała bowiem jako następcę tego dawniejszego święta ku czci bóstw wiosny Starała się także udowodnić. Że dytyramb - z kiorego wedle Arystotelesa narodziła się tragedia nic był niczym innym, jak śpiewem ku czci    iimią

podstawow yn\ składnikiem tego wcześniejszego rytuału VV książce Harrison znalazł się także tekst Gilberta Murraya £unrsitv o/t ^ R.tuui Fvrms f>t'śtr\K\i m 1hz^u\ (Szkice o łozinach rytuateych zachowanych w tragediik Biorąc pod uwagę różne tragedie, przede wszystkim &M.nontk: Eurypidesa jedną z na; postnej szych tragedii* starał się pokazać, że takie podstawowe elementy, jak ago*, ihnrmM_% sprawom damę posłańca i epitaiua, które wedle HaiTison pochodźtły z rytuału tmuułws dmwt, spełniały w tragedii taką samą łimkcję, jak pwcAwt w rytuak.

Tcona Hamsott podważyła przekonaliic jąj w spokirsiiyek łe arak* towana jako gcwkty naśladowania wzorzec kuUuiu grecka byki. kuhurą

Wt R Smith, iacatm ^    j/ Jut    First Senes PW FWmhh

hiaaiiw tBataeu Iwten 1Ławka ISSU (2. wyd \ PUk wam* innaeduPm JMIgww dr Smmm*. Ihiiił YH" OtM*v* I) a mmm wiiitt relacji UMfilp fyeaafem a aWa ak także H G K i p p • •* h 11R Iht JDattfcabmf «hw JMęta^ąpackaeAia hł|Mmi w iu« mi li^    Md^

aa khato

* mW«v logo cManatę tak, H&by chcdc^ a pterwszy w ogóle «w«vt $wn\ w kulmrze    ik tm***f*r***>    ^ ^w ^

»wą peeiwe^    w kiw F*l ew«i« ««rw^ b*«wwą »■»*« F***

-----1 tnit—t*f r r------) - epokach j» wyuoteiwniu ■ >■»«»*»'>■■<■» *«

Iraku ai do kota, XIX wieku, w oaf^t tuolTW ■»< »łw«x*e p**——