DSC04011

lu lokalnego, WMCuny ud*l»l omidów rzecznych i (dokowych, wzcroko i różnorodnie    <■ Incje poryfllno,labie (głównie otfridy Iokhowo)

i liczno stanowiska o istotnym znaczeniu stratygraficznym I chronologicznym (lessy, gleby kopa hic, ut wory jaskiniowe, stanowiska paleontologiczne). WfiV.ni] ccclui utworów czwartorzędowych obszarów wyżynnych jest ścisłe powiązanie niektórych ich facji z odpowiednimi formalni rzeźby. Dotyczy to zwłaszcza lessów i osadów rzecznych, a często pokryw stokowych i in., a więc osadów facji nielodoweowych. Osady lodowcowe na skutek znacznego zniszczenia nie mają na ogól powiązania z odpowiednimi formami rzeźby, co powoduje trudności w prawidłowym oznaczaniu ich genezy, a często i wieku.

Opisane pokrótce jednostki regionalne budowy geologicznej osadów czwartorzędowych na Niżu Polskim określono nie tylko na podstawie analizy dotychczasowych publikacji i wiadomości o budowie geologicznej podłoża, ale głównie wyników zakończonych już na Niżu Polskim przez Instytut Geologiczny prac przy sporządzaniu Mapy geologicznej Polski 1:200 000. W przeciwieństwie do dotychczasowych podobnych podziałów, nawiązujących jednakże tylko do morfogenezy i wieku osadów przypowierzchniowych (np. S. Z. Różycki, 1972a i in.), ten podział uwzględnia budowę całego czwartorzędu. Wiele wniosków wynikających z dosyć konsekwentnego stosowania takiego podziału sformułowano dalej.

Powszechnie wiadomo, że stratygrafia czwartorzędu Polski, podobnie jak i jego osadów występujących na innych obszarach zlodowaceń plejstoceńskich, nie może być opracowana wyłącznie na podstawach paleontologicznych, jak to zrobiono w przypadku starszych formacji i że podstawy takie mają w praktyce często mniejsze znaczenie niż kryteria genetyczne i litologiczno-facjalne. Osady czwartorzędowe Niżu Polskiego można pod tym względem uznać za klasyczne. Badania paleontologiczne, a zwłaszcza precyzyjne, o doskonale wypracowanej metodyce badania flor kopalnych, głównie za pomocą analizy pyłkowej, już od dawna stwarzają podstawy do podziału plejstocenu na piętra. Podział młodszego plejstocenu nie budzi obecnie większych wątpliwości. W przypadku osadów środkowoplejstoceńskich i dolnoplejstoceń-skich natomiast, wiele podstawowych zagadnień stratygraficznych jest nadal otwartych. Różnice w sukcesji zespołów roślinnych jakie znajdują swój wyraz w diagramach pyłkowo-sporowych są — przy zachowaniu pewnych warunków — ogólnie uznawane jako wystarczający dowód różnowiekowości badanych flor. Jeżeli różny wiek flory jest poparty odpowiednią sytuacją geologiczną, wówczas profil zyskuje ogólniejsze stratygraficzne znaczenie. Przypadków takich nie jest jednak wiele, jeśli się zważy na konieczność uwzględnienia przy ich określaniu cech i zmian regionalnych tak w rozwoju flory, jak i w budowie geologicznej. Najwięcej reperowych stanowisk flor czwartorzędowych należy do ostatniego ciepłego piętra plejstocenu, czyli do interglacjału eem-skiego. Stanowiska interglacjału starszego tylko w niewielu przypadkach mogłyby spełniać warunki stratotypu, a ogromna ich większość, do niedawna jeszcze nie budząca wątpliwości dotyczących wieku, obecnie jest datowana różnie i uznawana za odpowiedniki dwóch, a nawet trzech interglacjałów starszych od eemskiego, i to przy uwzględnianiu tylko kryteriów paleobotanicznych. Nie jest to wyłącznie odbicie rzeczy?