DSC04194

Noi

PNI

?Si

M

| - ®S-fc

Ha

'Uh

itzyinóirtj*

|ienia'ałś

IBM

M ■ WM

tfi]

wyników produkcyjnych. W skrajnych przypadkach, przy dużej koncentracji tych zanieczyszczeń w zbożu mogą one doprowadzić do zatruć zwierząt.

Najgroźniejszym spośród naturalnych zanieczyszczeń ziarna zbóż jest sporysz (Secate comutum L.) — forma przetrwalnikowa pasożytniczego grzyba o nazwie buławinka czerwona (CIaviceps purpurea L.). Występuje on głównie na kłosach żyta i pszenżyta, stąd te dwa rodzaje zbóż są najczęściej zanieczyszczone tym grzybem. ' Zawiera alkaloidy będące pochodnymi kwasu lizergowego: ergotaminę, ergomet-rynę, ergokominę, ergokiystynę i inne. Substancje te są dla wszystkich gatunków zwierząt trujące, przy czym ssaki są bardziej wrażliwe niż drób. Dla ssaków zawartość sporyszu w paszy w ilości powyżej 0,1% może być już szkodliwa. Alkaloidy sporyszu w dużych stężeniach mogą być przyczyną zatruć (ergotyzm) zwierząt, objawiających się m.in.: wystąpieniem drgawek mięśni, utratą czucia, zaburzeniami przewodu pokarmowego (ślinotok, wymioty, biegunki), pobudzeniem nerwowym i zaburzeniami psychicznymi o charakterze halucynacji, dusznością i ogólnym osłabieniem organizmu. Ergotyzm w swej ekstremalnej formie może prowadzić do martwicy skóry, obrzęku kończyn, gangreny obwodowych części dała i do upadków.

Inną grupą zanieczyszczeń toksycznych, które mogą pojawić się w ziarnie zbóż, są mikotoksyny wytwarzane przez liczne rodzaje pleśni. Do najważniejszych z nich, a zarazem najbardziej niebezpiecznych można zaliczyć: aflatoksyny wytwarzane przez grzyby z rodzaju Aspergillus flams, ochratoksynę — syntetyzowaną przez gatunki z rodzaju Penicillium, oraz zearalenon i trichocen występujące w grzybach z rodzaju Fusarium. Zawartość mikotoksyn nie może przekraczać (mg/kg s.m.): aflatoksyn 0,01-0,05; ochratoksyn 1,4; zearalenonu 0,05 i trichocenu 0,3-0,5.

9.2. Wartość żywieniowa

\A 9.2.1 .-Jęczmień (Hordeum sativum L.)

jęczmień jest głównym zbożem paszowym uprawianym w Europie!Daje wysokie, plony jednak na glebach nieco lepszych- Skarmia się zarówno jęczmień ozimy, jak i jary. Wśród odmian ozimych przeważają formy cztery- i sześdo-rzędowe. Ich ziarno jest nieco uboższe W skrQ£>ię,.a bogatsze, w.bjałko, w porów-"haniu z jęczmieniem jarym, najczęśdej dwurzędowym, cenionym w przemyśle piwowarskim. Ziarno jęczmienia jest p,pjęwinnp ale ilość plewek jest znacznie niższa niż u owsa, | przez to zawiera mniej włókna. fMa wyższa wartość energetyczna od owsa, ale nieco niższą od pszenicy i kukurydzy. Może być stosowane w dpżych ilośdach jako jedyne zboże w opasie bydła i jagniąt oraz w tuczu świń.^Trzoda chlewną pobiera jęczmień bardzo chętnie i daje w zamian dobre przyrosty. Tucznika żywione j ęcżmięnięmmaj ą twardą i j ędmą słonin^Przy podawaniu jęczmienia opasom wytwarza się w żwaczu dużo kwasu propionowe-go, a mniej octowego, co sprzyja uzyskiwaniu wysokich przyrostów dziennych.

217