DSC04272

NłKOI*|.K.IMTOC ■H (illliKTY 289

_[|i„_l,opolHklogo. W dolinach i‘,"imun dorzecza Odry znajduj# się kominy poziom zaaypania /. wc/.<*Nn©J cząśo 1 zlodowacenia półnoenopoi-.    (S. t» ze ze panklowicz, liJHHu, i»), '/< tym też okresom wiążą się pia-

_sl₍, wypełniające płytkie rynny roztokowe utrwalone pod lessem. Wiek piasków, podobnie juk i gleby kopalnej ze spągu pokładu lessowego,

„t najprawdopodobniej brorupski.

Wiek drewna ze spągu lessów określono (Z. Czeppe, J. K. Kozłowski. M. Krysowska, 1963) Jako starszy aniżeli 52 000 lat B. P. Bess do-jjnny pokrywa zarówno strop osadów, które wypełniają rynny podlesso-we, jak też ławice żwlrowo-piaszczyste między rynnami. Badania w dorzeczu górnej Odry wykryły jeszcze drugą i trzecią generację rynien wypełnionych osadami pochodzenia mineralnego i organicznego o różnym stosunku do pokładów lessu. Nazwano je rynnami śródlessowymi i nadlessowymi.

Międzylessowe mułki z florą i torfy należące wraz z piaskami i żwirami do serii wypełniających system kopalnych dolinek odkryto w okolicy Raciborza. Podobny system drobnych, wypełnionych piaskiem rynien stwierdzono również w obszarach międzyrzeczy. Serie te wiążą się przestrzennie i czasowo z młodszym poziomem gleby kopalnej rozwiniętym na dolnym pokładzie lessowym w południowo-zachodniej Polsce.

Zarówno rzeczne zasypanie z okresu zlodowacenia północnopolskiego w dolinie Odry, jak też wypełnienie trzech generacji rynien są asynchroniczne w stosunku do pokładów lessu. Rynny śródlessowe wypełnione osadami mineralnymi i organogenicznymi oraz młodszy poziom gleby kopalnej, przypadają najprawdopodobniej na interfazę paudorfską. Less górny na Nizinie Śląskiej, podobnie jak w pozostałej części kraju (A. Malicki, 1967; J. E. Mojski, 1963a, 1969c), pochodzi z faz leszczyńskiej, poznańskiej i pomorskiej.

Największy, zwarty obszar lessowy w południowo-zachodniej Polsce znajduje się w zasięgu Płaskowyżu Głubczyckiego. Jest to zarazem najmłodszy osad plejstoceński wysoczyznowych obszarów międzyrzeczy. W wyrobisku cegielni w Głogówku (fig. 116) J. Cegła (1972) wyróżnia cztery pokłady lessu zdecydowanie różniące się między sobą. Według tego autora struktury sedymentacyjne wskazują na dużą wilgotność środowiska podczas formowania się pokrywy lessowej, nie tylko w dolinach (S. Szczepankiewicz, 1969), lecz również na wysoczyznach. Cztery poziomy z profilu w Głogówku mają odpowiedniki stratygraficzno-lito-logiczne w pozostałych ważniejszych odsłonięciach lessu na Płaskowyżu Głubczyckim w Baborowie, Głubczycach, Pietrowicach Wielkich i w Kietrzu.

W dorzeczu górnej Odry rozpościerają się szeroko pokrywy piasków eolicznych. Regułą jest ich występowanie w postaci pól wydmowych na rozległych powierzchniach tarasu zlodowacenia północnopolskiego. Częsta jest ich obecność na tarasie wieku warciańskiego i na piaskach sandrowych międzyrzeczy. Rozwój wydm przypadł głównie na schyłek plejstocenu (L. Pemarowski, 1968), a drugi okres tworzenia się wydm, spowodowany gospodarczą działalnością człowieka, to holocen.

Dwa wielkie makroregiony Polski południowo-zachodniej znalazły się w plejstocenie pod bezpośrednim wpływem lądolodu: Nizina Śląska, Przedgórze Sudeckie oraz północne skłony podprowincji Sudetów. Po-

** — Budowa geologiczna Polaki