DSC04290 (2)

26

f*V»Y fllMIO

pianego Jenem inki mnilry

27

cyjnie zagłębić się w wielki los. w osamotnienie pośród ran. w przywilej cienkiej winy. Prwżwycięienie współczucia zaliczam do cnot w spaniały o h jako Kuszenie Zaratustry obmyśliłem przypadek* w którym do-biega Zaratustrę wielkie wołanie o jxnrHV, a współczucie chce opaść go jako vvs»atm grzech, chce go odstręczyć od niego samego. Tu pozostać panem, tu utrzymywać w\żynność swego zadania w czystości od znacznie niższych i bardziej krótkowzrocznych popędów, czynnych w tak zwanych działaniach ahtuistycznych. stanowi próbę, może ostatnią, jaką Zaratustra musi przebyć jego dowód sik...

Także pod jednym jeszcze względem ponownie jestem tylko swym c^cem i niejako dalszym jego życiem po przedwczesnej śmierci. Jak każdy, kio nigdy me żył wśród sobie równych i komu pojęcie „zemsty” jest równie niedostępne jak choćby pojęcie ..równych praw”, w przypadkach, gdy popełnienie zostaje wobec mnie jakieś małe lub bardzo wielkie głupstwo, zabraniam sobie jakiegokolwiek przeciwdziałania, jakichkolwiek środków ochronnych - jak przystało, również jakiejkolwiek „obrony", jakiegokolwiek „usprawiedliwiania się”. Mój sposób obrony polega na tym, by możliwie najprędzej wysiać za głupstwem coś mądrego: może się jeszcze je dogoni. Mówiąc metaforycznie: wysyłam słój konfitur, by pozbyć się kwaśnej historii... Jeśli tylko ktoś wyrządzi mi coś złego, „odpłacę” za to, można być pewnym: znajdę zaraz okazję, by „złoczyńcy" za coś podziękować (nawet za jego uczynek) lub go o coś poprosić - co zobowiązuje bardziej niż podarowanie czegoś... Wydaje mi się też, że najbardziej grubiańskie słowu, najbardziej grubiański list są bardziej uprzejme, przyzwoitsze niż milczenie. Takim, którzy milczą, prawic zawsze brak subtelności i dwomości serca; milczenie jest wadą. połykanie kształtuje z konieczności zły charakter psuje nawet żołądek. Wszyscy milczkowie cierpią na niestrawność. Widać, że nie chciałbym lekceważyć gru-biuństwa, jest to zdecydowanie najbardziej ludzka forma opozycji i. pośród nowoczesnego przewrażliwienia, jedna z. naszych pierwszych cnót. Dla wystarczająco bogatego nic mieć racji jest nawet szczęściem. Bóg, który zstąpiłby na ziemię, mógłby czynić wyłącznie nieprawości - nie karę, lecz winę brać na siebie byłoby dopiero czymś boskim.

6.

Wolność od resentymentu. oświecenie w kwestii re-seniymcntu - kto wie, ile w końcu i tutaj zawdzięczam swej długiej chorobie! Problem nie jest prosty: trzeba go było przeżyć z głębi siły i z głębi słabości. Jeśli trzeba w ogóle coś rzec przeciw stanowi choroby, przeciw słabości, to tyle, że osłabiają w człowieku właściwy instynkt zdrowia, to znaczy instynkt obronny i orężny. Nie można się niczego pozbyć, nie można się z niczym uporać, nie umie się niczego odepchnąć - wszystko rani. Człowiek i rzecz zbliżają się natrętnie, przeżycia dotykają zbyt głęboko, pamięć jest ropiejącą raną. Choroba sama jest swego rodzaju resentymemem. Przeciw niej chory ma tylko jeden wielki środek leczniczy - nazywam go rosyjskim fatalizmem, owym pozbawionym buntu fatalizmem, z poczuciem którego rosyjski żołnierz, nazbyt udręczony kampanią, kładzie się w końcu na śniegu. Niczego więcej nie przyjmować, nie brać na siebie, nie przyjmować w siebie - w ogóle