DSC04309

i MIM'/ A H V WV I •( iW 1 ftTRATYaflAriA

rowifk roślinnych ułatwiających wzmożenia proceaów Blokowych, w oa*-dach stokowo-dcnnych gencay deluwUlnoj wynt^pujc mlcjtcami fauni, Na niżu praykładora mogą być profile doluwlów w Kotlinie Płockiej, Piaski, gliny, Kliny piaaacayata porowate przykrywają tam gltbę kopalną albo torf i zawierają Helicigona urhustorurn Linnaeua, Helis pomatla Linnaeus, Cepea sp,, Succinea oblonga Linnaeus i in. (S. Skompski, 1969). Miąższość ich osiąga tam 3,5 m, a podobnych do nich osadów proluwiai-_ny_Ch - do 4,5 m. Wc.«snoholoceńska martwica wapienna wyatępuje również, niżej w dolinie Wisły. W rejonie Fordonu zazębiająca sit; z <k-luwiami stokowymi martwica osiąga przynajmniej 2,0 m miąższości. Występują w niej mięczaki (S. Skompski, 1961), wśród których oznaczono 18 gatunków, W tym 15 lądowych i 3 wodne. Wszystkie gatunki żyją obecnie, ale na nieco cieplejszy niż obecnie klimat może wskazywać obecność Jarminia tridens Miiller i Helix pomatia Linnaeus.

W deluwiach wypełniających dna dolin obszaru lessowego Wyżyny Sandomierskiej zmienność składu zespołu ślimaków w profilu pionowym pozwala na rekonstrukcję zmian warunków klimatycznych w holocenie (J. Jersak, 1965, 1977; K. Piechocki, 1975). Również w deluwiach, przeważnie lessowych, występują miejscami liczne szczątki roślinności, jak np. w Jędrzejówce na Roztoczu JZachodnim (M. Bremówna, 1950). Utwory deluwialne występują w obszarach lessowych w postaci redepono-wanego lessu nie zawsze bezwapnistego, przeważnie smugowanego i warstwowanego, miąższości do około 8—10 m.

REGION ŚWIĘTOKRZYSKI

Okres holoceński, przez niektórych badaczy traktowany jako ocieplenie interglacjalne, w regionie świętokrzyskim zaznaczył się początkowo erozją, a następnie akumulacją dolinną, procesami wydmo twórczymi, sedymentacją organogeniczną oraz słabym rozwojem procesów zboczowych. Działalność ta prowadziła do ukształtowania współczesnych elementów rzeźby opisywanego regionu i powstania pokryw wykształconych w różnych facjach.

W Górach Świętokrzyskich początki kształtowania tej rzeźby sięgają jeszcze zstępującej części zlodowacenia północnopolskiego. Jak wykazały badania palinologiczne (K. Szczepanek, 1961), przełom późnego glacjału i holocenu zaznaczył się tu wzrostem ilości roślin zielnych, co świadczy o istnieniu bardziej sprzyjających warunków rozwoju działalności ero-zyjno-denudacyjnej. Poza głównymi dolinami rzecznymi, zwłaszcza na zboczach poszczególnych pasm górskich pokrytych lessami, prowadziło to do kolejnego nasilenia formowania się wąwozów, spłukiwania, defla-cji oraz sedymentacji dolinnej i zbiornikowej w niewielkich zbiornikach zaporowych powstałych na skutek przegradzania dolin gwałtownie aku-mulowanymi osadami zboczowymi.

Jednym z przykładów tego rodzaju sedymentacji jest opisany przez T. Klatkę (1968) przekrój przezi osady holoceńskie w Sieradowicach koło Bodzentyna (fig. 140). Osady te spoczywają na lessie ze zlodowacenia północnopolskiego i rozpoczynają się czarnymi mułami organicznymi oraz torfami z blisko trzymetrową wkładką serii węglanowej (wapieni jeziornych) wieku borealno-atlantyckiego z subborealną rędziną w stro-