N-512. Oznaczenia kwasowości próbek prowadzono zgodnie z normą PN-74-P-22121, w której mówi się o określaniu liczby dyferancji przy wartościach pH poniżej 4,5. Ponieważ pH badanych kurdybanów były zawsze wyższe niż wartość 4,5, liczbę dyferencji określono w przypadkach najniższych z uzyskanych wartości pH, tzn. 4,6 (wyniki takie otrzymano w przypadkach skór z kurdybanów z Kartuz, poz. 1 w tab. 1 i w kurdybanach z Muzeum Narodowego w Warszawie, poz. 6 w tab. 1). Liczbę dyferencji oznaczono poprzez pomiar pH dziesięciokrotnie rozcieńczonego ekstraktu wodnego badanych próbek skóry.
3. Zawartość tłuszczy w badanych skórach kurdybanów. Do badania wykorzystano próbki z odwrocia kurdybanów uzyskiwane jak opisano powyżej. Oznaczenie to wykonano w miarę możliwości w co najmniej dwóch powtórzeniach. Wykrytą ilość tłuszczów w posiadanej masie próbek (różnej dla poszczególnych kurdybanów) przeliczono po wykonaniu badania na masę 100 g skóry. Odważoną dokładnie masę skóry umieszczano w kolbie i zalewano acetonem. Kolbkę zakrywano korkiem z parowniczką i ogrzewano całość na łaźni wodnej przez 30 minut. Uzyskany roztwór przenoszono na szalkę Petriego o oznaczonej uprzednio stałej masie. Aceton odparowywano. Pozostałość w kolbie ponownie zalewano porcją acetonu i ogrzewano przez dalsze 30 min. Postępowano tak jak poprzednio. Ekstrakcję powtarzano trzykrotnie. Po całkowitym odparowaniu acetonu szalkę Petriego suszono do stałej masy w suszarce laboratoryjnej. Z różnicy jej wagi przed doświadczeniem otrzymano zawartość tłuszczu w badanej masie skóry kurdybanów.
4. Badanie sposobu garbowania i rodzajów użytych garbników. Do badań użyto zszerfowanej skóry, otrzymanej jak opisano wyżej. Przygotowano dwa rodzaje wyciągów ze skóry:
a) próbki zalano mieszaniną H20 dest. || 6n HC1 + aceton (1:1:1)
b) próbki skóry zalano mieszaniną H20 dest. + aceton (1:1)
Oba roztwory ekstrahowano na łaźni wodnej przez 4 godziny w kolbach z chłodnicami. Dla prowadzenia reakcji porównawczych przygotowano roztwory następująych garbników roślinnych:
c) 1% roztwór sumaku w mieszaninie H20 + aceton (1:1)
d) 1% roztwór taniny w mieszaninie H20 + aceton (1:1).
Rodzaj garbników określono poprzez wykonanie następująych reakcji:
1. CHROMATOGRAFIA BIBUŁOWA
Przygotowano 4 paski bibuły chromatograficznej Whatmana nr 1, na linię startową każdego z pasków mikropipetą nanoszono wyżej wymienione 4 roztwory. Nanoszone próbki zagęszczano przez kilkakrotne nakładanie po odparowaniu rozpuszczalnika.
Do rozwinięcia chromatogramu użyto następującego roztworu: 200 objętości n-butanolu + 30 objętości H20 dest. + 1 część stężonego GHjCOOH.
Do 4 cylindrów wlano równe objętości roztworów rozwijających i zawieszano w cylindrach paski bibuły z naniesionymi próbkami ekstraktów skór i próbek
392