DSC04585

Grupę barwników katccholowych wykorzystywano dla uzyskiwania bardzo mocnych skór. Dają one skóry o ciemnym, czerwonym zabarwieniu, należą do nich następujące surowce:

Gambir    — Indie Wschodnie i Malaje

Tsuga    —    Ameryka

Quebracho    —    Argentyna, Paragwaj

Mimoza    —    Australia

Kora sosny    —    stosowana szeroko    w wielu krajach

Kora dębu    —    kraje europejskie

Kora dębu zawiera garbniki obu rodzajów.

W badanych kurdybanach (tab. 1), oznaczano garbniki należące do grupy pirokatechinowych, jak i pirogallolowych. W skórze kudybanów, w których wykryto garbniki pirogallolowe tab. 1, poz. 1 i 6) pH było niższe od pozostałych. Wszystkie skóry, w których wykryto garbniki grupy pirokatechinowych wykazały pH powyżej 5.

Trudno jest w skórach zabytkowych dokładnie określić rodzaj garbników użytych do ich wyprawienia. Obecnie w garbowaniu roślinnym używa się mieszanin garbników dla uzyskania skór o wymaganych cechach. W dawnym garbarstwie w Polsce również odmiennie przygotowywano skóry o różnym przeznaczeniu. Turnau⁶ odróżnia garbarstwo proste, czerwonoskórnictwo, kurdybannictwo. W garbarstwie prostym garbniki uzyskiwano z kory i drewna dębu, świerku, rzadziej brzozy i wikliny. Najlepszym surowcem była kora z młodych dębów, nadająca się do garbowania wszelkich gatunków skór od ciężkich podeszwowych do lekkich i delikatnych skórek przeznaczonych na wierzby obuwia. W XVII wieku zaczyna brakować tego surowca i zaczęto stosować także korę i drewno.

Stwierdzono, iż dobre efekty dawało dodawanie do pierwszych dołów garbarskich kory świerkowej, która zakwaszała brzeczki garbujące. Garbowanie roślinne było długim zabiegiem i grube skóry podeszwowe garbowano do 2 lat. Wygarbowane skóry mocno natłuszczano ciepłym tłuszczem. Jej widoczne natłuszczenie należało do zalet dobrze wyprawionej skóry.

Czerwonoskórnictwo zajmowało się wyrobem miękkich skór⁷. Czerwono-skórnicy stanowili elitę garbarzy. Produkowali szeroki asortyment skór. Kandydat na majstra musiał umieć wyprawić 17 rodzajów skór. W garbarstwie tym stosowano do wyprawy skór różne garbniki riśiinne, starannie je dobierając w zależności od koloru skóry, jaki chciano uzyskać. Do ostatniego dołu garbarskiego dodawano sumaku, który miał uodparniać skóry na zmiany naturalnego brązowego zabarwienia.. W XVIII w., a szerzej w XIX w., zaczęto stosować drewno ąuebracho. Czerwoooskórnicy używali także wyciągów wielu różnych roślin dla nadania im pożądanego odcienia barwnego.

iCordybanmcy związani byli w dawnej Polsce z wytwarzaniem kolorowych luksusowych skór. Kurdybannictwo i safiannictwo wprowadzano w Polsce

• J. Turnau, Polskie skórnlctwo, Ossolineum, 1983, t. 44 ¹ Ibid., s. 47.

397