DSC06926

Babcie otrzymały Z, IV* kartek o treści pozytywnej, dziadkowie — 0,8* * (t * 5,0), ciocie — l,3*/o oraz inne osoby (sublokatorzy, dalsi krewni) — 1,6° *. Dane liczbowe, którymi rozporządzamy, wykazują. że stosunki dziewczynek i matek układają się pomyślniej niż między dzietoczynkami i ojcami. Należy sądzić, że są one przez matki bardziej kochane, częściej zauważane, otaczane serdeczniejszą opieką, pieszczone itp. Nie można tego, niestety, powiedzieć o ojcach, którzy — jak się zdaję — nie zauważają swych córek na miarę ich potrzeb i nie udzielają im dostatecznej pomocy. Być może wynika to stąd, iż są oni słabiej przystosowani do życia rodzinnego i małżeństwa. Można też sądzić, że znalazły tu swoje odbicie stosunki między mężem a żoną, które w wielu małżeństwach nie układają się zbyt pomyślnie. Dziewczynki winią za to częściej ojców niż matki.

Widać też z tabeli, że stosunek badanych dziewcząt do młodszych i starszych sióstr jest lepszy niż do braci. Dane te dodatkowo tłumaczą zjawisko silniejszej identyfikacji dziewcząt z matkami niż z ojcami.

Z relacji badanych dziewcząt wynika także, że młodsze siostry są przez nie bardziej łubiane niż młodsi bracia (t gg 3,3), starsze siostry zaś bardziej niż starsi bracia (t = 5,7). Jak widać, czynnikiem różnicującym stosunki między rodzeństwem jest m. in. płeć dziecka. Dzieci Łgj samej płci jak sie zdaje, są .wobec siebie bardziej ptzyehyftUJ, serdeczne. Jednocześnie widać, że stosunki iziewcząt z młodszym rodzeństwem układają się pomyślnie, co wskazuje na eliminowanie przez rodziców uczucia zazdrości na te rywalizacji o miejsce w rodzinie. Z kolei zwróćmy uwagę na zyniki w rubryce „sam” i „pan Nikt”. Do siebie dziewczęta skie-owały 204 kartki, spośród 3 447, tj. 5,9%, czyli mniej więcej tyle amo, oo do młodszych braci, z którymi łączą je na ogół dobre josuńki. Wskazuje to zarazem, że w tej grupie sporo jest dziew- | sąt uprzywilejowanych przez rodziców, otaczanych przez nich -zesadną opieką. Niewykluczone, że jest tu także sporo jedno-ek o silnie rozwiniętym egocentryzmie.

Do przegródki „pana Nikt” trafiło 295 kartek (8,6%), czyli dwunasta kartka z wypowiedzią pozytywną została „wyrzuco-I poza rodzinę. Liczba ta nie przekracza, naszym zdaniem, śred-

Tabela 8

Postawy dziewcząt wobec rodziców i pozostałych członków rodziny

1 Lp.	Adresaci	Liczba osób biorących udział w badaniu	Kartki z wypowiedziami pozytywnymi				Kartki z wypowiedziami negatywnymi
			od dziecka do członków rodziny		od członków rodziny do dziecka		od dziecka do członków rodziny		od członków rodziny do dziecka
			liczba ogólna	#	liczba ogólna	#	liczba ogólna	#	liczba i ogólna	#
a	b	c	d	e	i	0	h	i	i	k
1	Matki	191	1247	36,2	1343	44,0	224	6,4	241	7,7
2	Ojcowie	178	593	17,2	519	17,0	303	8,6	307	9,8
3	Siostry młodsze	56	287	8,3	173	5,7	205	5,8	169	5,4
4 5	Siostry starsze	58	257	7,5	225	7,4	245	7,0	206	6,6
	Bracia młodsi	47	213	6,2	150	4,9	237	6,8	216	6,9
6	Bracia starsi	61	149	4,3	99	3,3	208	5,9	244	7,8
7	Babcie	30	72	2,1	87	2,9	30	0,9	32	1,0
8	Dziadkowie	12	29	0,8	18	0,6	10	0,3	11	0,3
9	Ciocie	16	45	1,3	45	1,5	17	0,5	21	0,7 *
10	Inne osoby	27	55	1,6	53	1.7	97	2,8	68	2,2
11	Sam	191	204	5,9	53	1,7	140	4,0	71	2,3
12	„Nikt”	191	295	8,6 .	283	9,3	1785	51,0	1545	49,3
Razem			3447	100	3048	100	3501	100	3131	100

niej i wskazuje na ambiwalentne stosunki w całej badanej grupie dziewcząt.

Rozpatrzmy obecnie, jak ułożyły się kartki z wypowiedziami pozytywnymi od członków rodziny do dziewcząt. Rzut oka na rząd | tabeli 6 wskazuje, że kolejność w przydziale kartek jest taka sama, jak kartek od dziecka do członków rodziny — z wyjątkiem młodszych sióstr, które znalazły się na czwartym miejscu, a nie (jak poprzednio) na trzecim. Tak zatem na czoło wysunęły się matki, uzyskując 1343 kartki (44,0%) na ogólną liczbę

T* 99