DSC06429 (3)

5.3. Ogólna postać hipotezy badawczej

Z dobrze postawionego problemu powinna jasno wynikać hipoteza (lub hipotezy) badawcza, jako odpowiedź na pytanie zawarte w tym problemie. Jak pisze J. C.'Townsend (1953, s. 188):

„Hipoteza to stwierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że stanowić będzie ono prawdziwe rozwiązanie postawionego problemu”.)

Dane stwierdzenie może być uznane za hipotezę naukową, jeżeli jest sprawdzalne ) Hipoteza, której nie można poddać procedurze sprawdzania empirycznego nie może pretendować do miana hipotezy naukowej. J. Kmita (1973, s. 129) tak to ujmuje:

„Aby zaproponowane do przyjęcia hipotezy mogły być sprawdzone, muszą być sprawdzalnej (podkreśl."*^ J. B.), tzn. muszą być powiązane (...) związkami wynikania ze zdaniami obserwacyjnymi; zdania te może obserwacja bezpośrednio potwierdzić i wtedy sprawdzane hipotezy są również pot* wierdzone, bądź też zdania te mogą okazać się — w świetle obserwacji — fałszywe i wtedy sprawdzane hipotezy na ogół odrzucimy^ Sprawdzalność zatem zdań proponowanych na twierdzenia danej dyscypliny empirycznej a więc sprawdzalność hipotez nakłada określone warunki na sposób ich formułowania: na dobór terminów, za pomocą których hipotezy te, a więc ostatecznie wszelkie twierdzenia syntetyczne, są budowane”.’

Kmita chce, aby terminy teoretyczne (predykaty teoretyczne) występujące w hipotezach posiadały moc predyktywną. Była & tym mowa w rozdz. 3.

Jeżeli hipoteza jest „zdolna’’ wyjaśnić tylko te fakty, do wyjaśnienia których została sformułowana i nie jest zdolna do przewidywania nowych faktów (prognoz zjawisk innego typu), to może ona zasługiwać jedynie na miano hipotezy ad hoc³, inaczej: doraźnej. Takie hipotezy, które — jak pisze J. Such (1975b, s. 105) - postulują „coś” i znajdują swoje potwierdzenie wyłącznie w faktach, do wyjaśnienia których zostały powołane noszą