DSC07839 (2)

| Ol HHKUH

H fbnua, vire&, opcs, divitiae oetcraque, qua© fortuna dat |j,, EHpjlljtl aut corpori, non habent in s© veram laudem, quae deberi virtuti uaj putatur; Md tamen. quod ipta virtus in earum rerum usu ac moderatioa_e •Muime cernitur, tractanda in laudationibus etiam haeo sunt naturae _et bona, in quibu$ e$t summa laus: non extulisse se in potestate, non ftusse insołcntem in pccunia, non se praetulisse aliis propter abundantiam fortuna©, p opea et oopiae non superbiae videantur ac libidini, sed bonitati ac IHiMtau facuhatau et materiam dedisse. Virtus autem, quae est per se jp$_a Bllfl 1 sine qua nihil laudari potest, tamen habet plures partes, quarum ©tiltrt Bp ad budatioacm apbor. Sunt enim aliae virtutes, quae yidentur k Wmhn hominum et quadam comitate ac beneficientia positae; aliae, quae m fegai abąua fhcultat© aut animi magnitudine ac robore. Nam clementia, fcrtfcia. beaigmus, fides, fortitudo in periculis communibus iucunda est auditu plMialMtiiliuii, omnes enim hae virtutes non tam ipsis, qui eas habent quam paań hominum fructuosae putantur.

De oralore 2, 342-344

J. 0 TEMPORA' 0 MORES?

Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? quam diu etiam hnr i*te tuus nos ehidet? quem ad finem sese effrenata iactabit audacia? Nihilne te nocturnum praesidium Palatii, nihil urbis vigiliae, nihil timor populi, H| concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus bcus, nihil horum on vultusque moverunt? Patere tua consilia non vide$? Quid proiima, quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos convocaveris, quid cossalii ceperis, quem nostnnn ignorare arbitrahs? O tempora, o mores! Senatus haec intełlegit, consul videt; hic tamen vivit. Vivit? immo vero etiam in leaatum vemt, fit publici consilii particeps, notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum. Nos autem, viri fortes, satis facere rei publicae videmur, a istius furorem ac teia vitemus. Ad mortem te, Catilina, dud iussu ooasulis iam pridem oportebat, in te conferri pestem, quam tu in nos machinaris. Au vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae privatus interfedt: Catilinam erbem terrae caede atque incendiis vastare cupientem nos consules perferonus? Habemus senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave, non deest rei publicae consilium neque auctoritas huius ordinis; nos, nos, dico apote, consules desumus. Habemus enim huiusce modi senatus consultum aeram tamen tndusum in tabulis tamquam gladium in vagina reconditum, quo ot matus consul to ooofestim te interfectum esse, Catilina, convenit. Vivis et v\m non ad deponendam, sed ad confirmandam audaciam. Castra sunt in , luba contra populum Romanum in Etruriae faucibus collocata, crescit in dies

aiiloi hostium numeru*: eorum autem caitrorum imperatorem ducemque itluin intra moenia atque adeo in senatu videmui, inteatinam aliquam ddio pernioiem rei publicae molientem. Si te lam, Catilina, comprehendi, I i terfiol iussero, credo, erit verendum mihi, ne non potiut boc omnes boni Lfjus a me quam quisquam crudeliu* factum eise dicat. Verum ego boc, quod 10) pridem factum esse oportuit, certa de causa nondum adducor, ut faciam. fum denique interficiere, cum iam nemo tam improbus, tam perditus, tam tui jjjjjjjis inveniri poterit, qui id non iure factum esse fateatur. Quamdiu qiłisquam erit, qui te defendere audeat, vives, et vives ita, ut (nunc) vivis, multis meis et firmis praesidiis obsessus, ne commovere te contra rem publicam possis. Multorum te etiam oculi et aures non sentientem, sicut adhuc fecerunt, speculabuntur atque custodient.

Orailo in CatUinm prima 11-2

g QUID CICERO DE RE PU BUCA TRADIDERIT

Res publica res populi est. Populus autem non est omnis hominum coetus quoquo modo congregatus, sed coetus multitudinis iuris consensu et udlitatis communione sociatus. Omnino, qui rei publicae praefiituri sunt, duo Platonis praecepta teneant: Unum, ut utilitatem civium sic tueantur, ut, quaecumque agunt, ad rem publicam referant, obliti commodorum suorum - alterum ut totum corpus rei publicae curent, ne dum partem aliquam tueantur, reliquas deserant. Qui autem parti civium consulunt, partem neglegunt, rem per-aiciosissimam in civitatem inducunt, seditionem et discordiam. Quis est omnium tam ignarus rerum, qui non intelligat rei publicae salute contineri suam.

De re publica 125; De officus 185-86

9. TULLIUS S.D. TERENTIAE SUAE ET TULUOLAE ET CICERONI SUIS

Noli putare me ad quemquam longiores epistulas scribere, nisi si quis ad meplura scripsit, cui puto rescribi oportere: nec enim habeo, quid scribam, nec hoc tempore quidquam difficilius facio; ad te vero et nostram Tulliolam non queo sine plurimis lacrimis scribere. Vos enim video esse miserrimas, quas ego beatissimas semper volui, idque praestare debui et, nisi tam timidi fuissemus, praestitissem.

Pisonem nostrum merito eius amo plurimum. Eum, ut potui, per litteras cohortatus sum gratiasque egi, ut debui. In novis tribunis plebis intellego spem te habere. Id erit firmum, si Pompei voluntas erit; sed Crassum tamen metuo. A te quidem omnia fieri fortissime et amantissime video nec miror, sed maereo casum eius modi, ut tantis tuis miseriis meae miseriae subleventur. Nam ad me P. Yalerius, homo offidosus, scripsit, id quod ego maximo cum fletu legi,