DSC07891 (2)

68

Kilka przymiotników na -iiis tworzy superlativus przez zamianę tego zakończenia na -illuniis, -a, -um, np.:

Positivus fadlis, -e difficilis, -e similis, -e dissimilis, -e humilis, -e gradli s, -e

łatwy

trudny

podobny

niepodobny

niski

wysmukły

Superlati vus fadllimus, -a, -um diffidllfinua, -a, -um samillunus, -a, -um disamiUimus, -a, -um humilUmus, -a, -um gradlUmus, -a, -um

Przymiotniki zakończone na -dicus, -ficus, -volus tworzą comparativus przez zamianę zakończenia -us na -entior, -entius; a superlati vus na -entissunus, -a, -um:

Positivus    Comparativus_Superlati vus_

maledicus,    -a, -um    złorzeczący    maledicentior,    -ius    maledicentissimus,    -a,    -um

-a, -um    wspaniały    magnificentior,    -ius    magnificentissimus,    -a, -um

benevolus,    -a, um    życzliwy    benevolentior,    -ius    benevolentissunus,    -a,    -um

STOPNIOWANIE OPISOWE

Przymiotniki zakończone na -eus, -ius, -uus stopniują się za pomocą przysłówków magis bardziej i maxime najbardziej.

sra.

Positivus		Comparativus	Superlativus
id on eus, -a, -um	stosowny	magis idoneus, -a, -um	maxune idoneus, -a, -um
dubius, -a, -um	wątpliwy	magis dubius, -a, -um	maxime dubius, -a, -um
arduus, -a, -um	stromy	magis arduus, -a, -um	maxime arduus, -a, .-um
STOPNIOWANIE NIEREGULARNE
Positivus		Comparativus	Superlativus
bonus, -a, -um	dobry	raelior, -ius	optimus, -a, -um
malus, -a, -um	zły	peior, -ius	pessunus, -a, -um
magnus, -a, -um	wielki	maior, -ius	marimus, -a, -um
fŁmarvus, -a, -um	mały	minor, minus	minimus, -a, -um
^1 muld, -ae, -a	liczni	plures, plura	plurimus, -a, -um
propmąuus, -a, -um bliski		proprior, -ius	proxunus, -a, -um
super us, -a, -um	wysoki	superior, -ius	supremus, -a, -um
inferus, -a, -um	niski	inferior, -ius	infimus, -a, -um

lub imus, -a, -um

TWORZENIE I STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW

Gradus positivus przysłówków od przymiotników deklinacji I i II tworzy się zamieniając zakończenie przymiotnika w gen. sing. masc. -i na -e, ńP*^:

aitus, -a, -um    wysoki    gen. sing. m.    alt-i    alte

puJcher, -a, -um    piękny    gen. sing. m.    pulchr-i    pulchre

Od przymiotników deklinacji 111 tworzy się przysłówki zamieniając zakoń-^0ie gen. sing. masc. 4s na przyrostek -iter, np.:

- _is, -e ostry    gen. sing. m.    acr-is    acriter

Ljj'    szczęśliwy    gen. sing. m.    feliois    fdiciter

Od przymiotników deklinacji III zakończonych na -n$ tworzy się przysłó-_vjd zamieniając zakończenie nom. sing. -os na przyrostek -eter, np.:

jjpjens mądry    przysłówek    sapienter

prudens roztropny    przysłówek    prudenter

Jako przysłówki występują często:

accusativus sing. neutr. (na -um lub -e): multum wiele (od muitus), facile łatwo (od facilis, -e),

.. ablativus sing. neutr. (na -o): raro rzadko (od rarus).

Comparativus przysłówka równa się komparatiwowi przymiotnika w rodzaju nijakim.

Superlativus przysłówka tworzy się od superlatiwu przymiotnika zamieniając zakończenie -us na -e, np.:

Posidvus Comparativus Superlativus

altissime

pulcherrime

felicissime

alte    altius

pulchre    pulchrius

fdiciter    felicius

STOPNIOWANIE NIEREGULARNE PRZYSŁÓWKÓW

Positivus    Comparatrm    Superlati vus

magnopere	bardzo	magis	bardziej	manme	najbardiiej
multum	wiele	plus	więcej	plurimum	najwięcej
parum	mało	minus	mniej	minfme	najmniej
diu	długo	diutius	dłużej	diutfssime	najdłużej

ABLATIVUS COMPARATIVUS

Porównanie w języku łacińskim można wyrazić dwojako:

a)    używając quam {jak, niż), np.: Exempla utiiiora sunt qum praecepta. Przykłady są bardziej pożyteczne mi wskazówki.

b)    używając samego ablatiwu osoby lub rzeczy, z którą coś porównujemy, np.: Exempla utiiiora sunt praeceptis. Przykłady są bardziej pożyteczne od wskazówek (niż wskazówki). Jest to tzw. ablatim compmtivus (com-parationis) — ablatiwus porównawczy (porównania).