DSCF0051 (3)

w płynach złożowych nawet bez ingerencji człowieka. Jaką jest np. wtłaczanie gazu do złoża, a przynajmniej mogą zaistnieć odpowiednie warunki, gdy wskutek odpowiednich wartości ciśnienia ropa Jest przesycona gazem, a więc ciśnienie złożowe jest mniejsze od ciśnienia nasycenia.

W dalszym ciągu przedstawiono szereg rysunków zaczerpniętych z bogatej literatury naftowej, a wśród nich także i starsze (np. trójkąt Le-yeretta i Lewisa, jakkolwiek wyszedł on już z użycia). Wykresy te pomogą m.in. zrozumieć bardzo ważne zagadnienie przenikania wody z płuczki do złoża, które jest niestety jeszcze ciągle otwarte i szeroko dyskutowane między wiertnikami a eksploatatorami w okresie dowiercania złoża.

Wykresy teoretyczne dla przepuszczalności względnej K. Typowy przykład dla krzywych przepuszczalności względnej w zależności od nasycenia płynem porów (kapilar) fazy stałej, wykreślonych na podstawie badań laboratoryjnych przy użyciu złoża sztucznego zbudowanego z miarowych kulek szklanych (a więc w zasadzie homogenicznego i izotropowego)

oj

Ncz* (Ntti*)

TOO    60    60    *0

Nczr (Nzmnl)

b)

Rys. 127. Przepuszczalność względna dla ropy K_r i wody K« (wg Pirsona)

a rzadziej z ziam piaskowca, przedstawiono na rys. 127. Na osi odciętych naniesiono wartości nasycenia częściowego N_c. w dwóch przeciwnych kierunkach, jeżeli chodzi o mikroprzepływ dwóch płynów, albowiem — jak powiedziano poprzednio — suma nasycenia całkowitego może wynosić najwyżej 100% lub jedność, jeżeli nasycenie wyraża się ułamkiem dziesiętnym. Na osi rzędnych naniesiono wartości przepuszczalności względnej K w procentach przepuszczalności absolutnej k.

Drogę do tych badań wskazał pierwszy Botset w roku 1920, dalsze zaś prace zostały wykonane przez Leveretta (1936), Muskata, Brownscombe'a Hasslera, Morsego, Osoby (1951) i in.

Z rys. 127 a odczytuje się średnie wartości przepuszczalności względnej dla wody K_w oraz dla ropy K_r w zależności od nasycenia częściowego porów przez wodę N_ffw oraz przez ropę N_crr. Krzywa kreskowana przedstawia sumę wartości K_u+K_r. Odczytujemy więc, że dla mikroprzepływów przez piaskowiec mało zwarty o przepuszczalności absolutnej w granicach od 1 do 7 D, gdy jego nasycenie częściowe ropą wynosi około 20%,

141