DSCF0492

EWOLUCYJNE POCHODZENIE ZDOLNOŚCI EMPATYCZNYCH    41

że reagowanie na innych, a w szczególności na ich stany afektywne, jest wrodzoną zdolnością każdej jednostki.

Wychodząc poza wyniki badań dotyczących poszczególnych neuronów, Brothers (1989) sugeruje także, że jeżeli chodzi o empatię afektywną to decydującą strukturą mózgu może być ciało migdałowate. To wysoce skomplikowane skupisko neuronów, część układu limbicznego, odbiera przeważającą część danych wejściowych z wysoko wyspecjalizowanych obszarów kory sensorycznej (zmysłowej), w tym z tylnej bruzdy skroniowej kory mózgu. Bardzo ważne jest przy tym to, że bodźce wysyłane przez ciało migdałowate przechodzą do ośrodków pnia mózgu, kontrolującego serce i proces oddychania, oraz do podwzgórza, które ma z kolei decydujące znaczenie dla regulacji procesów wydzielania wewnętrznego. Jak zauważa Brothers, ciało migdałowate jest w takim razie „umiejscowione strategicznie w celu wytwarzania szybkich i ściśle określonych, autonomicznych i endokrynologicznych wzorców, jako odpowiedzi na skomplikowane bodźce społeczne” (s. 16). Krótko mówiąc, ciało migdałowate może być neurologicznym połączeniem pomiędzy obserwowaniem afektu innych oraz wytworzeniem własnej reakcji fizjologiczno-afektywnej.

Podsumowując, z dyskusji doprowadzonej aż do tego momentu wynika, że przystosowanie ewolucyjne danego organizmu jest zwiększane poprzez działania altruistyczne na dwa sposoby:

1)    przystosowanie inkluzywne jednostki zostaje zmaksymalizowane dzięki zachowaniom altruistycznym skierowanym na osobniki charakteryzujące się wysokim stopniem podobieństwa genetycznego (chodzi tu zwłaszcza o członków rodu);

2)    przystosowanie jednostki zostaje zmaksymalizowane poprzez altruizm wzajemn, w każdym wypadku potrzebny jest jednak jakiś bezpośrednio działający mechanizm, który popchnąłby jednostkę w kierunku działania altruistycznego.

Wydaje się, że empatia posiada cechy, jakich można by oczekiwać od tego rodzaju mechanizmu (Brothers, 1989; Hoffman, 1978). Trzeba jednak dokładnie sprecyzować, jakie konstytutywne cechy empatii zakłada taki scenariusz. Jak wynika z dyskusji, empatia, pokazana w takim kontekście, mieści się w kategorii analogicznych skutków afektywnych.

Skutek analogiczny wydaje się tu najtrafniejszym określeniem, ponieważ w obrębie omówionych analiz nacisk kładziony jest, w sposób oczywisty, przede wszystkim na fakt, że przykrość obserwowana u innych powoduje przykrość u obserwatora i to właśnie odczucie osobistego cierpienia podpowiada działania altruistyczne. Wyjaśniając swoje stanowisko dotyczące empatii jako mechanizmu wytwarzającego altruizm, Hoffman (1978) wypowiada się