DSCF0504 (3)

53

EWOLUCYJNE POCHODZENIE ZDOLNOŚCI EMPATYCZNYCH

Tabela 1.

Model empatii w ujęciu Hoffmana; synteza afektywno-poznawcza.

Wiek Kwiatach	Najbardziej prawdopodobne sposoby pobudzenia	Poznawcze odczuwanie innych	Reakcja empatyczna
1 ^M	pierwotna reakcja cyrkularna; naśladowanie motoryczne warunkowanie klasyczne skojarzenia bezpośrednie	fuzja ja—inny; brak wyraźnego rozróżnienia ja-inny	ogólne cierpienie empatyczne; dzielenie negatywnego afektu; niejasne pojęcie o tym, czy cierpienie jest własne, czy | cudze
I ^1-2	naśladowanie motoryczne; warunkowanie klasyczne; skojarzenia bezpośrednie;	osiągnięcie poczucia niezmienności osoby; wewnętrzne reprezentacje samego siebie i innych	cierpienie wspólodczuwane (wspótodczuwanie) możliwe i dzięki wyraźnemu rozróżnieniu ja-inny; próby udzielania pomocy są często nieodpowiednie ze względu na brak umiejętności przyjmowania ról
3-10	naśladowanie motoryczne, warunkowanie klasyczne, skojarzenia bezpośrednie, skojarzenia za pośrednictwem języka, przyjmowanie ról	rozwija się coraz bardziej złożona umiejętność przyjmowania ról	zwiększona umiejętność przyjmowania ról prowadzi do bardziej skomplikowanego empatyzowania z wieloma, czasem sprzecznymi uczuciami; pomoc staje się coraz bardziej 1 odpowiednia
10 i więcej	naśladowanie motoryczne, warunkowanie klasyczne, skojarzenia bezpośrednie, skojarzenia za pośrednictwem języka, przyjmowanie ról	osiągnięcie poczucia tożsamości osoby; poczucie ciągłości innych w różnych sytuacjach i w czasie	możliwe jest bardzo zaawansowane empatyzowanie; możliwość oceny warunków życiowych na podstawie sytuacji; umiejętność empatyzowania w kategoriach abstrakcyjnych