DSCF2115 (2)

60

V

gdzie: C_a - stała zależna od materiału obrabianego i'narzędzia oraz czynników niewyodrębnionych we wzorze, s₉, u_e, e₉ - wykładniki potęgowe.

3.3. ODPORNOŚĆ MATERIAŁÓW NARZĘDZIOWYCH NA ODDZIAŁYWANIE TEMPERATURY

Przy ocenie własności skrawnych materiału narzędziowego oprócz twardo-óoi mierzonej w temperaturze odniesienia 20°C, duże znaczenie ma jego odporność na oddziaływanie temperatury*

Wyróżnić tu można następujące własności:

-    odporność na działanie podwyższonej temperatury stałej lub zmieniającej się nieznacznie,

-    odporność na cykliczne zmiany temperatury*

Za miarę odporności materiału na działanie temperatury przyjmuje się twardość przy tej temperaturze (rys. 3»3) (3*5] •

Rys. 3.3. Zmiana twardości materiałów narzędziowych w zależności od temperatury

W przypadku stali narzędziowych możność pracy w podwyższonaj temperaturze określa graniczna temperatura odpuszczania powodująca trwałe zmniejszenie twardości .ostrza* Przykładowo temperatura ta wynosi: dla stali narzędziowej węglowej N 12 około 275°C (548 K), jdla stali szybkotnących HW|9 i SW 18 około 620°C (893 K). Temperatura graniczna dla węglików i tlenków spiekanych wiąże się ze wzrostem plastyczności, cę grozi zdeformowaniem ostrza. Temperatura ta dla węglików wynosi około 1100 - 1200°0 (1373 -(1473 K) a dla tlenków około 1500°C (1773 K).

Cykliczne zmiany temperatury (np. przy obróbce przerywanej) wywołują w materiale ostrza,powstawanie zmiennych naprężeń cieplnych powodujących przy przekroczeniu wytrzymałości zmęczeniowej pęknięcia powierzchniowe ostrza (przykład zużycia ostrza z pęknięciami przedstawiono na rys. 5.4).

Ilość cykli, przy których powstają pierwsze rysy i pęknięcia krawędziowe zależy od czasu cyklu podgrzewania i chłodzenia oraz stosunku czasu podgrzewania do czasu chłodzenia ostrza [2>11.

2.4. METODY BADAŃ TEMPERATURY SKRAWANIA

Stosowane obecnie najczęściej metody pomiarów temperatury skrawania można podzielić na:

- metody oparte na' zasadzie pomiaru^

a)    metoda obcego termoelementu

b)    metoda półotjcego termoelementu o) metoda naturalnego termoelementu

- metody oparte na innych zasadach

a)    metoda kalorymetryczna

b)    metoda termokolorów

c)    metody fotoelektryczne.

Ma.jbardzle.1 rozpowszechnionymi w obróbce skrawaniem są metody termo-

mówią o występowaniu siły termoelektrycznej w punkcie złączenia dwóch róż-

nych metali oraz na długości poszczególnych metali w obwodzie zamkniętym.

Przyczynami fizycznymi tych zjawisk jest różnica ilości swobodnych elek-

tronów w miejscu styku dwóch różi Powoduje to powstanie w miejscu ,

■mp era tur ze. ów oraz róż-

ny stopień zagęszczenia elektronów swobodnych wzdłuż przewodnika, na którego długości występuje gradient temperatury*

Do pomiaru temperatury używa się termoelementów, które tworzą dwa różne materiały złączone razem spoiną pomiarową, zaś tzw. zimne końce są wolne.

Materiałami tworzącymi spoinę pomiarową mogą być czyste metale lub stopy metali, które w szeregu termoelektrycznym znajdują się możliwie daleko od siebie. Zapewnia to występowanie dużych 9ił termoelektrycznych przy określonej różnicy temperatur końców i spoiny pomiarowej.

2.4.1. Metoda obcego termoelementu

Metoda ta polega na wprowadzeniu termoelementu do otworu wykonanego w ostrzu narzędzia (rys. 2.4) lub przedmiotu (np. przy szlifowaniu). ido otworu powinno znajdować się możliwie blisko powierzchni, której temperaturę określamy (praktycznie 0,2 * 0,5 mm).

Zaletą tej metody Jest możliwość stosowania normalnego termoelementu o znanej charakterystyce. Metoda ta posiada jednak szereg wad Jak, niemoż-