DSCF6771

Warszawa 1938, oraz Nauka

a literaturze, Wrocław 1988, s. 334.

* L. Oazami an, Les periodes dans VMstoire de la littćra-ture anglaise moderno, Bulietin ot the International Committee <tf the Historical Sciences, t. 9, Baris .1937, s. 265 - 398; H. Markiewicz, Główne problemu.... jw., s. 167.

n L. Ca za m ian, L’evolution psychologigue de la litłśrature en Angleterre, Parts 1920; R. We 1 lek, Grundbegriffe..., jw.,

S. 187.

n Tuk sądzi E. Staiger (O zagadnieniu zmiany stylu, „Pamiętnik Literacki” L, 1969, z. 3, s. 294), tak też — z pewnymi zastrzeżeniami — J. Krzyżanowski (Nauka o literaturze, jw., s. 394).

*» B. v. Wie s e, Zur KriUk des geistesgeschichtlichen Epo-chenbegriffes, Deutsche Vierteljahrsschritt lilr Litera turwissen-schaft und Geisteageschichte, Band 11 (1933), a. 195.

⁷⁹ M. Bloch, Pochwała historii... (por. wyżej, przypis 7), s. 209.

Część III

PORNOGRAFIA I OBSCENUM 1

W wieku X zacna mniszka imieniem Roswitha (Hrothsvita) z klasztoru w Gandersheim podjęła pobożne dzieło zwalczania nieobyczajnych komedii Terencju-sza. To, co sama napisała, trudno nazwać dramatami, bo niedokładna chyba miała wyobrażenie o teatrze, ale właśnie dlatego, że nie skrępowana sceną, odważna była w drastycznych opisach. W dialogu pt. Abraham przedstawiła historię nawrócenia upadłej dziewczyny i opisała realistycznie życie w domu publicznym. W Drusinii i Kallimachu opowiedziała, jak młody poganin Kallimach omalże nie zbezcześcił zwłok dziewczyny, która za życia odmawiała mu swych łask. W ostatniej chwili wypełzająca z grobu żmija udaremniła mu ten haniebny uczynek. W Dulcitiusie Roswitha dała historię trzech świętych dziewic, które za nieposłuszeństwo okazane władcy kraju miały być publicznie obnażone i wychłostane, spalone lub oddane do domu publicznego.

Historyk literatury erotycznej zastanawiając się nad skłonnością autorki do sadyzmu i masochizmu gotów zaliczyć jej utwory do pornografii¹. Niesłusznie! Roswitha posłużyła sdę chwytem dobrze znanym z wielkiej literatury moralistyeznej, chwytem, który można

19 Powinowactwa literatury