DSCF6810

ciwarty r« » ^W»W ¹•¹»«»

3903

mętcvy_Xr|

pobiel (JO;?f¹' bici !5i£&•²)¹' ⁷ (20W ^{i 4S7}.^k.°V tych danych, ponad trzecia cięść populacji osób Jak >^v.^vr!l . 1, potbiwifnti wolności — io recydywiści, i to odbywają __f||tu 60 k.k. a 1938 r, Faktyczny udział rt¹ tytko ^w f°^{1u J}j recydywę rozumieć stenaJ, t¹n. w ujęciu

^C>1;'tffld»rno«. M J”^{131 w,ęk}“^i ,    ,

^‘^rAtdo rranttislwt, a ściślej recydywa w rozumieniu Po²®;. ¹ i93l r., Jako kryterium klasyfikacji skazanych ^art-nnk>¹ i sakładów karnych nie odgrywał, i to przez cały okręt *•²• ^{3 mu dlłsit}^ przypisujemy.

dzielono na trzy klasy, a kryterium tego ■■nrt-rah' jjyig _IC|₅ pojemność oraz rozmiar orzeczonej kary. Wię-piw./.-- -    ^ pojemności ponad 450 miejsc były przeznaczone

_kQOvvarua kar dh itszych, ponad 3 lata. Więzienia 11 klasy ooiemnosci od 150 do 450 miejsc były przeznaczone dla ska-JwchB¹ kary od 1 roku do 3 lat Więzienia III klasy o po-~_mdo 150 miejsc przeznaczone były dla skazanych na kary 7 roku. Jak zaznaczono, ten podział więzień utrzymywany bv( przez cały okres 20-łecia i dopiero ustawa z 26 lipca 1939 r. o organizacji więziennictwa (Dz.U. Nr 68, poz. 457) jakkolwiek tego podziału me zniosła, ale wprowadzając liczne typy więzień specjalnych, dokonała w nim zasadniczego wyłomu.

Kryteria klasyfikacji skazanych (płeć, wiek, rodzaj przestępstwa, rozmiar kary, recydywa, stan zdrowia) zmierzały do indywidualizacji więźniów jedynie w obrębie więzienia, były więc przede wszystkim kryteriami klasyfikacji wewnętrznej⁶. Artykuł 5 rozporządzenia Prezydenta RP z 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (Dz.U. Nr 29, poz. 272) nakazywał umieszczać w oddzielnych więzieniach, a w razie niemożności — w osobnych oddziałach jedynie więźniów: a) płci żeńskiej, b) nieletnich do lat 17 i c) śledczych. W efekcie, jak pisał T. Krychow-ski „Cała masa recydywistów, przestępców zawodowych i z nawy lenienia, a nawet niepoprawni, skazani przez sądy na umieszczenie, po odbyciu kary, w zakładach dla niepoprawnych, trzymam byli w więzieniach zwykłych, siejąc demoralizację i deprawację” ⁷.

W stosunku do recydywistów rozporządzenie z 1928 r. przewidywało możliwość podwojenia większości kar dyscyplinarnych,

rifulinun z 1931 r * ga.4 atanowlł, \t tj gfupi ąkazanvrh pwslępców uwodowych, nałogowych i ukaranych dysryr>hnar-nlf, jeśli i tonowana w zwykłych więzieniach zasady wychowaw czo poprawcze nic odniosły skutku, a których wpływ rra nom. stałych więźniów )e*t azkodlłwy, podlega umieszczeniu w wiezieniu izolacyjnym,

O przeniesieniu więźnia do więzienia izolacyjnego decydował Minister Sprawiedliwości na wniosek właściwego naczelnika wiezienia lub prokuratora (§ 235). Z uwagi na to, ze więzienia izolacyjne przeznaczone były dla recydywistów, trzeba im poświecić nieco więcej uwagi.

Skazanych umieszczonych w więzieniach izolacyjnych dzielono na dwie klasy. Przeniesienie z klasy pierwszej do drugiej następowało w drodze awansu, w miarę wykazanej poprawy, degradacja zaś z klasy drugiej do pierwszej na skutek złego zachowania się oraz wykazanej niechęci do nauki i pracy.

Skazany przyjęty do więzienia izolacyjnego zostawał zaliczony do klasy pierwszej i dopiero po upływie co najmniej trzech miesięcy nienagannego zachowania się oraz pilności w nauce i pracy mógł być przeniesiony do klasy drugiej. Więźniowie klasy drugiej po upływie co najmniej dziewięciu miesięcy nienagannego zachowania się, wykazanej pilności oraz postępów w nauce i pracy, mogli być przeniesieni dla odbycia pozostałej części kary do więzienia zwykłego, jeśli do upływu terminu kary pozostawało co najmniej 6 miesięcy (§ 237). Jak z tego wynika, czas pobytu skazanego w więzieniu izolacyjnym nie mógł być w żadnym wypadku krótszy od 1 roku. Z reguły jednak był dłuższy z uwagi na to, że przekroczenie porządku więziennego, pociągające za sobą nałożenie na delikwenta jednej z określonych kar dyscyplinarnych • odraczało termin awansu więźniów klasy pierwszej do klasy drugiej na przeciąg dwóch miesięcy, dla więźniów zaś klasy drugiej powodowało degradację do klasy pierwszej z niemożnością powtórnego awansu przed upływem trzech miesięcy.

Więźniowie klasy pierwszej: a) umieszczani byli, w miarę możliwości, w celach jednoosobowych, b) nie korzystali z ulg i nagród regulaminowych, c) nie korzystali z prawa komuniko-

⁸ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 czerwca 1931 r. w sprawie regulaminu więziennego (Dz.U. Nr 71, poz. 577).

* Chodziło o następujące kary dyscyplinarne: 1) post o Chlebie i wodzie w dniach przez inne przegrodzonych, ogólna liczba dni postu, wymierzonych jednorazowo, nie mogła przekroczyć dni 7, 2) pozbawienie pościeli (twarde łoże) na czas do 1 tygodnia, 3) samotne zamknięcie w celi jednoosobowej na to przeznaczonej na czas do 2 tygodni, 4) zamknięcie w ciemnej celi na czas do 48 godzin. Trzy pierwsze z wymienionych kar dyscyplinarnych w stosunku do skazanych umieszczonych w więzieniu izolacyjnym mogły być podwojone.

— 85 —

1

T Mi traszewski: Projekt ustawy o organizacji więziennictwa, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1937, nr 1, s. 19.

2

‘ S. Ziembiński: Klasyfikacja więźniów w polskim systemie penitencjarnym w latach 1918—1939, „Przegląd Penitencjarny” 1970, nr 3.

3

⁷ T. Krychowski: op. cit,, s. 11.