DSCN0757

15); oznacza to, że odcięta punktu wynosi 30 mm, a rzędna 15 nam, licząc od punktu 0, zwanego początkiem układu współrzędnych lub punktem począt-kowym układu współrzędnych. W ten sposób możemy określić wszystkie wierz, chołki dowolnego wielokąta (rys. 2-21).

2.3.7. Podział okręgu na równe części. Kreślenie figur foremnych

Rys. 2-22. Rysowanie kwadratu wpisanego w okrąg

Podział okręgu na 4 równe części. Po narysowaniu dwóch linii prostopadłych do siebie i przecinających się w punkcie 0, z którego zataczamy dowolnym promieniem okrąg koła, proste te przetną okrąg w punktach i,2, 3, 4 i podzielą go na 4 równe części. Przez połączenie punktów J, 2, 3, 4 liniami prostymi otrzymamy kwadrat wpisany w okrąg koła (rys. 2-22).

Podział okręgu na 8 równych części. Po narysowaniu okręgu koła i dwóch linii prostopadłych do siebie przechodzących przez środek O (rys. 2-23) rysujemy dwie dalsze linie prostopadłe, przesunięte w stosunku do poprzednich o kąt 45°. Linie / te łącznie z narysowanymi poprzednio przetną okrąg dzieląc go na 8 równych części. Łącząc punkty podziału I, 5, 2, 6 itd. otrzymamy ośmiokąt foremny wpisany w koło. Podział okręgu na trzy równe części. Po narysowaniu dwóch linii prostopadłych do siebie Lprzecinających się w punkcie O (rys. 2-24) zataczamy promieniem t okrąg koła. Z punktu A, jako jednego z 4' punktów (A, B, C, D) prze-'

Rys. 2-24. Rysowanie trójkąta równobocznego wpisanego w okrąg

Rys. 2-23. Rysowanie ośmiokąta _Ł | foremnego wpisanego w okrąg

cięcia okręgu z tymi liniami, zataczamy tym samym promieniem r łuk do przecięcia się z okręgiem w punktach E i F. Punkty E, F i B dzielą okrąg na trzy równe części. Łącząc je ze sobą liniami prostymi otrzymamy trójkąt wpisany w koło.

Podział okręgu koła na 6 równych części. Z punktów A i B danego okręgu o promieniu r zataczamy tym samym promieniem r dwa łuki, które przetną

dany okiąg w punktach C, D, E i F (rys. 2-25). Łącząc punkty A, C, E, B, JF, D liniami prostymi otrzymamy sześciokąt foremny wpisany w okrąg, ponieważ AC — CE = EB = BF = FD = DA = r.

Podział okręgu na 12 równych części. Znając sposób podziału okręgu na 6 równych części, łatwo jest podzielić okrąg na 12 równych części. Z punktów

przecięcia wzajemnie do siebie prostopadłych dwóch prostych z okręgiem koła, zataczamy promieniem tego okręgu 4 łuki, otrzymując w ten sposób żądany podział (rys. 2-26). . -

Podział okręgu koła ha 5 równych części. Aby podzielić okrąg koła na 5 równych części, dzielimy promień OA na połowy, otrzymując punkt C (rys. 2-27o). Z punktu C promieniem r = CD rysujemy łuk do przecięcia z osią poziomą AB w punkcie JE (rys. 2-27b). Odcinek DE jest bokiem pięciokąta.

Rys. 2-27. Rysowanie pięciokąta foremnego wpisanego w okrąg

Z punktu D promieniem r_x = DE rysujemy łuk do przecięcia z okręgiem koła (punkty F i G na rys; 2-27c). Z punktów F i G rysujemy tym samym promieniem r_x dwa łuki do przecięcia z okręgiem (punkty H i K na rys. 2-27d). Łącząc liniami prostymi punkty podziału otrzymamy pięciokąt foremny.

Podział okręgu na 7 równych części. Z punktu A promieniem AO zataczamy łuk do przecięcia z okręgiem w punktach B i C — (rys. 2-28). Odcinek DC jest połową cięciwy BC i jest bokiem siedmiokąta foremnego.

Podział okręgu na dowolną liczbę równych części, np. 11 (konstrukcja ogólna). Przez punkt A prowadzimy styczną do okręgu o promieniu r. Ze środka 0 prowadzimy prostą OB pod kątem 30° do OA. Od punktu B na stycznej odmie-

33

3 Rysunek techniczny