DSCN0806

zewnątrz, a liczby wymiarowe wpisuje się między liniami pomocniczymi albo nad przedłużeniem linii wymiarowej po prawej stronie (rys. 5-47). W przy. padku, gdy drobne wymiary ustawione szeregowo tworzą łańcuch liczb, strzałki

			m
4	V \	K 4	—f--4-
? r ^ T	T	f
	*1, ta _	M ^50 •	j 20 j j W 1,

Rys. 5-48. Linie wymiarowe i liczby wymiarowe w przypadkach szczególnych

pośrednie można zastąpić ukośnymi kreskami, liczby wymiarowe zaś wpisać na przemian nad i pod linią wymiarową (rys. 5-48).

5.3.4. Znaki wymiarowe _

060

028

Znaki wymiarowe pisze się przed liczbami wymiarowymi. Znakiem wymiarowym promienia luku jest r, podawany w tym przypadku, gdy położenie środka łuku nie jest zaznaczone punktem lub krzyżykiem. Pomijamy go również w przypadku drobnych zaokrągleń o ile nie budzi to wątpliwości. Znakiem wymiarowym średnicy jest 0, podawany przy wymiarowaniu średnic powierzchni obrotowych na rzutach na płaszczyznę równoległą do osi tych powierzchni i wymiarowanych wartościami liczbowymi (rys. 5-49).

Przy wymiarowaniu średnic powierzchni obrotowych, jeżeli narysowany jest półwidok (rys. 5-50a) lub pół-

przekrój (rys, 5-506) linie wymiarowe można prowadzić

040

Rys. 5-49. Wymiarowanie średnic

tylko po jednej stronie osi, przeciągając je wyraźnie poza oś. Dotyczy to szczególnie średnic powierzchni, których tylko jedna z tworzących jest widoczna (rys. 5-49, wymiar 0 28). Znaku wymiarowego 0 nie należy podawać na rzutach, na których powierzchnie oblotowe wyobrażone są w. postaci pełnego lub niepełnego koła, jeżeli linia wymiarowa średnicy jest zakończona dwiema strzałkami (rys. .5-51). Jeżeli wymiar średnicy otworu wyznaczony jest za pomocą linii odniesienia lub klamry obejinu-

Rys. 5-50. Wymiarowanie średnic powierzchni obrotowych

jącej szereg otworów o jednakowej średnicy — liczbę wymiarową średnicy otworu poprzedza znak 0 (rys. 5-48, wymiar 09).

■ Znakiem wymiarowym średnicy powierzchni kulistej jest znak 0_lt (rys. 5-52). Znakiem wymiarowym promienia powierzchni kulistej jest r_k (rys. 5-53). Znaków tych nie należy jednak stosować przy wymiarowaniu kulistych zakończeń śrub, sworzni, kołków itp.

Przy wymiarowaniu przedmiotów o kształcie foremnego graniastosłupa lub ostrosłupa 4», 6- lub 8-kątnego znakami wymiarowymi odległości prze-

Rys, 5-51. Umieszczanie zna- Rys. 5-52. Oznaczanie śred- Rys. 5-53. Oznaczanie pro-ku wymiarowego .średnicy    nicy powierzchni kuli    mienia powierzchni kulistej

ciwległych ścian są: dla 4-kątnego P~), 6-kątnego— 6kt, 8-kątnego —8 kt. Znaki te podawane są tylko na rzutach na płaszczyznę równoległą do osi graniastosłupa lub ostrosłupa, gdy ściany są prostopadłe do płaszczyzny rzutu rys. 5-54o). W przeciwnym razie znak stawiamy posługując się linią odniesie-

a)    b)_, 6*tis

Rys. 5-54. Oznaczanie wymiaru odległości ścian foremnego graniastosłupa

Oj

S

nia (rys. 5-546). Dla zwiększenia przejrzystości rysunku płaskość ścian zaznaczamy cienkimi przekątnymi (rys. 5-55).

Rys. 5-55. Oznaczanie wymiaru odległości ścian graniastosłupa 4-kątnego

Należy przyjąć za zasadę, <że wymiary powinny być umieszczone na tych rzutach, na których wymiarowane zarysy przedmiotu występują najwyraźniej, a więc raczej na przekrojach niż na widokach (rys. 5-56). Przedmioty obrotowe wymiaruje się na rzutach na płaszczyznę przechodzącą przez oś obrotu, nie zaś na rzutach na płaszczyznę prostopadłą dó osi przedmiotu.

Przedinioty utworzone przez wygięcie prostego pręta, pasa lub rury wymiaruje się podając wymiar długości przed ich wygięciem w sposób pokazany na rys. 5-57.

107