DSCN1943

6. Zatrudnienie, praca zawodowa i bezrobocie...

m

postępowania * pracownikami, nie są zadowalające. W danym zakresie w świadomości społecznej gubi się poczucie szansy i nadziei, natomiast wyraźnie góruje stan zagrożenia. Sytuacja taka tym bardziej niepokoi, a w krytycznie ocenianym okresie PRL analizowany problem zatrudnienia uzvskiwał raczej zadowalające rozwiązanie. Każdy człowiek dorosły, sprawny fizycznie i psychicznie, ubiegający się o pracę, taką otrzymywał. Szczególnie uprzywilejowani byli absolwenci szkół zawodowych i wyższych, bowiem prae-stizegana była zasada obowiązku ich zatrudniania. Wprawdzie często prowadziło to do pozornego zatrudnienia i utajonego bezrobocia, lecz w aspekcie pohcvcznvm i gospodarczym każdy obywatel miał zagwarantowane zatrudnienie. Ta okoliczność uzyskiwała odpowiednią wymow ę społeczną, co skwapliwie akcentowano w propagandzie.

Dzisiaj sytuacja skomplikowała się tak bardzo, że nawet najgorętsi rzecznicy nowego ładu społecznego i gospodarczego popadają w stan zwątpienia, czy rzeczywiście tworzymy państwo w pełni demokratyczne. Decyzje współczesnych władz w życiu gospodarczym są najczęściej podyktowane li tylko interesem osobistym i jednostronnie rozumianym biznesem. W następstwie w obszarze zatrudnienia dzieje się wiele nieprawidłowości godzących w istotę państwa demokratycznego i raczej oddalających ideę ładu demokratycznego. Wolny rynek - atrybut ustroju kapitalistycznego - nie niesie ze sobą gwarancji prawidłowego i demokratycznego funkcjonowania państwa pod względem gospodarczym. W tym sensie stan zagrożenia zaczyna jakoby dominować W następstwie „ciężar regulacji” mogących przybliżać kandydatów do zatrudnienia, do rozwiązań przynajmniej minimalnie demokratycznych, spada niemal w całości na owego kandydata. „Moc” związków zawodowych i organizacji pracowniczych w danym zakresie staje się prawic zerowa. A jeśli tak, to zasadne wydaje się szukanie innych wyznaczników powodzenia pracowniczego.

Wychodzę z założenia, że określone szanse wiązać należy z nowym podejściem do problemu zatrudnienia, którego wyznacznikami powinny stawać się:

1)    zrozumienie i uznanie zasady przedsiębiorczości oraz konkurencyjności jako dominujących regulatorów ładu demokratycznego w gospodarce;

2)    dochodzenie do wysokich kwalifikacji, wyrażających się stanem kompetency prości i mobilności;

3)    nieustanne doskonalenie zawodowe i podwyższanie swojej przydatności zawodowej;

4} wyrażanie gotowości do przekwalifikowywania się w miarę występowania takiej potrzeby;

5) bezpośrednie i pośrednie wyrażanie wpływu na pnoadawm. &mmjki regulatorów ładu gospodarczego, aby stosunki pracownicze formułowane i rozwiązywane byty zgodne z obowiązującymi w państwie martaa dc mokracji.

Można przyjąć, że stopniowe nadawanie powyższym wyznacznikom nowego demokratycznego ładu gospodarczego przyczyniać się będzie, de prawidłowego rozwiązywania także problemów zatrudnienia w nowej rzeczywistości gospodarczej. Takie przynajmniej nadzieje wiążemy z faktem wcpoa do lim Europejskiej.

Aby tak było — inaczej trzeba podchodzić także do procesu kształcenia i przygotowywania kwalifikowanych kadr pracowniczych. Chodzi o inne niz dotychczas określenie zadań szkoły zawodowej i knułcoui zawodowego. Chodzi o zbliżenie rozwiązań edukacyjnych do standardów europejskich Praca zawodowa w warunkach gospodarki wokiorynkowrej

Pracę zawodową przyjęło się określać jako działalność ludzi organizowaną społecznie w taki sposób, aby prowadziła ona do powstawania wytworów i usług społecznie wartościowych oraz do podnoszenia jakości ryta wykonujących ją jednostek i członków ich rodzin.

Najogólniejsze prawidłowości dotyczące tak rozumianej pracy zawodowej sformułowałem wcześniej następująco: Praca jest dobrem człowieka - dobrem jego społeczeństwa - przez pracę bowiem - pisze jan Paweł ll » Encyklice Laborrm ccrrms - człowiek nie tylko przekształca przyrodę, dostosowuje ją do swoich potrzeb, ale także urzeczywistnia siebie jako człowieka, a także poniekąd bardziej staje się człow iekiem. A jeśli tak. to: a) każdy człowiek, szczególnie sprawmy fizycznie i psychicznie, ma prawo do

pracy, a organizacja życia społecznego winna gwarantować realizacje tego

prawa;

bl każdy człowiek powinien uzyskać takie przygotowanie de pracy i takt star, kompetencji, które zagwarantują jemu szansę bvcia podmiotem w każdej sytuacji pracowniczej;

cl każdy pracujący ma prawro do pozyskania na drodat pracr zawodowej mnu-mum środków' gwarantujących jemu i jego naibhzsrvm san hidakiej egzystencji.

dl bezrobocie, po w-s tające na skutek gry czynników donankanadt, Kadra wt istotę człowieka, zdolnego i pragnącego realizować swoie naturalne prawro do pracy ora* związane z. cvm powinności zawodowe.

Nie ma potrzeby uzasadniania w tvm miejscu (uczyniłem to wcześniej!, że

każdy z powyższych zapisów urasta do rangi prawidłowości niemal uniwersał-