DSCN1953

Badani© pracy i zawodów

Oba kierunki psychologii pracy (teoretyczny i m o,sowany/pr&ktyczny) ote mogą ^s,c rozwiać bez dokładnej znajomości procesu pracy, uwarunkować i mechanizmów regulacyjnych, przebiegu i skutków, praca jest specyficzną formą działania, nie można jej usprawniać, przystosowywać lodzi do zawodu, optymalizować stosunków miedzy¹ ludzkich bez dokładnego jej poznania.

1. Pojęcia i definicje

Poznanie i pomiar pracy ludzkiej stanowią podstawę i punkt wyjścia dla wszystkich kierunków psychologii, które zajmują się działalnością zawodową człowieka. Na wstępie należy więc przypomnieć znaczenie pojęcia „praca”, używanego w naukach społecznych w innym rozumieniu niż np. w fizyce czy w biologii.

W literaturze przedmiotu można spotkać bardzo dużo zbliżonych definicji, różniących się między sobą stopniem ogólności i zakresem określanego definiendum.

Definicja encyklopedyczna określa pracę ludzką jako „wysiłek w celu uzyskania czegoś użytecznego, zastosowanie sił fizycznych i psychicznych do wykonania rzeczy lub spełnienia usług”³.

Tomaszewski przez pracę rozumie „społeczny system działalności człowieka, której celem jest zaspokojenie różnych potrzeb”⁴. Cechą charakterystyczną tej definicji jest podkreślenie społecznej genezy pracy oraz wykazanie, że źródłem organizacji działalności ludzkiej jest społeczeństwo traktowane jako specyficzny system.

Odmienny charakter ma definicja Z. Pietrusińskiego, określająca pracę jako „wykonywanie czynności społecznie użytecznych w celu uzyskania wynagrodzenia materialnego”'. Podkreśla on skutki pracy dla społeczeństwa oraz ogranicza wartość pracy dla jednostki wyłącznie do korzyści materialnych. Takie rozumienie jest oczywiście zbyt wąskie i dlatego też będziemy używać pojęcia pracy zgodnie z rozumieniem

1

Wielka encyklopedia powszechna, t. 3, hudo praca,

⁴    T. Tomaszewski, Aktywność człowieka, (w: j M, MmitKwtki, J. ReykowOti. T Tomiuscwtki, Psychologia jako nauka o człowieku. Warszawa 1964.

⁵    Z. Pietmifaki. Praktyczna psychologia pracy. Warszawa 1965. i. 31.