DSCN2419

3

3

12

Elżbieta Kryńska

Można stwierdzić, iż zmiany instytucjonalne w obszarze zatrudnię* nia i przeciwdziałania bezrobociu w latach 1989-2003 charakteryzo-wała żelazna logika odstępstw od realizacji zasady pełnego zatrudnienia. Potwierdzają to pewne fakty makroekonomiczne (mniej lub bardziej zdeterminowane realizowaną w tym czasie polityką gospodarczą) oraz działania podejmowane w ramach polityki rynku pracy.

4

Wpływ zjawisk makroekonomicznych i polityki gospodarczej na zatrudnienie i bezrobocie³¹

1.    W całym okresie transformacji w Polsce obserwowano bezzatrud-nieniowy wzrost gospodarczy. Charakteryzował się on tym, że w fazach wzrostu gospodarczego liczba pracujących rosła wolniej niż produkt krajowy brutto (PKJB). Słaba korelacja między wzrostem PKB a wzrostem popytu na pracę jest zwykle wynikiem zwiększania wydajności pracy połączonego z postępem technicznym, wprowadzającym pracooszczędne techniki i technologie wytwarzania, a przede wszystkim - efektem rozwoju technologii informatycznych. Inną przyczynę upatruje się w wysokich kosztach pracy. Zjawisko wolniejszego tempa wzrostu liczby pracujących niż tempo wzrostu PKB w przypadku wysokiego jego poziomu oraz brak efektu zatrudnieniowego wzrostu PKB, gdy był on stosunkowo niski, miało w Polsce jeszcze jedno źródło: znaczną skalę nadwyżek zatrudnienia we wszystkich niemal dziedzinach.

5

2.    Przeciwdziałanie i ograniczanie inflacji stało się jednym z najważniejszych celów polityki gospodarczej w Polsce. Dla rynku pracy jest istotne, iż narzędzia ograniczające inflację wpływają mniej łub bardziej pośrednio na ograniczanie popytu na pracę, przez co mogą zwiększać bezrobocie. Co prawda, we współczesnych gospodarkach nie znajduje potwierdzenia koncepcja wymienności inflacji i bezrobocia, ale nie zwalnia to od dokonywania wyborów w ramach realizowanej polityki ekonomicznej. Inflacja w Polsce mierzona za pomocą wskaźnika wzrostu dóbr i usług konsumpcyjnych w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku była stosunkowo wysoka³'. W tej sytuacji polityka pieniężna była silnie zdeterminowana konie-

■i

sołj

W |

___^ ^    E*pfrmat\ polskiego tynku Instytut Pracy i Spraw Son    j

Warszawa 2001,    '    ⁷ ^    ' '

********* wyniosła w 1991 roka 70%, następnie młaki systematycznie * j by w 2t»0 rota wzrosnąć do pozioma 10%.

9