DSCN3740

Skóra silm się I naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Poza tym za-u m przydatki (gruczoły łojowe, potowe, mieszki włosowe), naczynia krwionośne i chtom^{1 2} oraz zakończenia nerwowe (schemat I).

f\>« lerzchnia skóry jest pokiyta płaszczem lipidowym, będącym w istocie za-uiesuą olejowo-wodną (olejAioda lub woda/olej) i złoszczoną keratyną.

BUDOWA NASKÓRKA I SKÓRY

nie na podstawie specjalnych barwień histochemicznych lub w mikroskopie elektronowym. Ma ona duże znaczenie w zaburzeniach rogowacenia.

Warstwa rogowa (stratum comeum) składa się ze spłaszczonych komórek pozbawionych jąder, przylegających do siebie w dolnych warstwach, a luźno ułożonych na powierzchni i ulegających złuszczaniu (stratum dlsjunctum).

Warstwa rogowa zawiera białka keratynowe, które wiążąc wodę nadają jej elastyczność. Błony komórkowe keratynocytów są zbudowane z fosfolipidów, które pod wpływem enzymów, zwłaszcza fosfolipazy A i C, uwalniają kwas arachidyno-wy, mający duże znaczenie w procesach zapalnych. Płaszcz lipidowy na powierzchni warstwy rogowej reguluje wraz z keratyną procesy wchłaniania i przenikania do skóry substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach.

Oporność keratyny powoduje ochronę niżej leżących warstw naskórka przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi (głównie kwasami) i promieniami po-zafioletowymi (zgrubienie warstwy rogowej przy opalaniu).

Warstwa

rogowa

Warstwa

ziarnista

Warstw;

kolczys.

Warstwa

podstawna

Lamina

lucida

Lamina

densa

Sublam/na

densa

Pozostałości desmosomów Obkurczone jądra

Ziarna keratochialiny

Mitochondrium

Tonofibryle

Rybosomy

Desmosomy

Aparat

Golgiego

Tonofilamenty

Hemidesmosomy Wtókienka kotwiczące Antygen BP 180 kD Laminina 1

Laminina 5 = Epiligryna

Kolagen IV

Włókna kotwiczące kolagen VII

Kolagen III

Schemat II. Budowa naskórka i błony podstawnej-

17

1

Naskórek midermis), pochodzenia ektodermalnego, jest zbudowany z keratyno-cytów i składa się z szeregu warstw (schemat U).

łbrwuu podstuwna [stratom basale) jest to najniżej położona warstwa komórek. o wydłużonych, silnie zasadochlonnych jądrach, zwana również rozrodczą, gdyż wstępują tu najobficiej figury podziału. Już w obrębie tej warstwy stwierdza się prekursor) keratyny, która jest ostatecznym produktem metabolizmu naskórka. Prekursorami tymi są tonofibryle i cytokeratyny, które stają się znacznie obfitsze u wyższych warstwach naskórka.

W obrębie warstwy podstaw nej znajdują się, obok melanocytów i komórek Lan-gertunsaip. niżej), komórki Merkela, uważane dawniej za upostaciowane zakończenia nawowe. W związku z wykazaniem w ich obrębie przejściowych tonofila-mentów cytokeratyny przypuszcza się, że są to szczególnego typu cratynocyty,

»ykazujące czynność neuroendokrynalną Komórki te mają duże zi . >enie z tego względu, że mogą stanowić punkt wyjścia szczególnego typu nowots J ; >w Merkela.

Komórki podstawie łączą się między sobą i położonymi wyżej k.<.    orkami warstwy kolczystej za pomocą desmoromów, tj. uwypukleń błony kom²    owej przyle

gających do siebie komórek, oraz za pomocą E-kadheryn, będącyc.’. ąsteczkami kontaktu międzykomórkowego. Od dołu połączone są z błoną po_• , .wną za potracą uwypuklenia. które nie ma odpowiednika w obrębie błony p< •    '.awnej, tj. za

pmnocąpóUestnosomu. W strefie tej występująrównież przezbłonc. .^Ł (transmem-bntne) cząsteczki adhezyjne - integryny. Zaburzenia kontaktu międzykomórkowego stanowią podstawowe zjawisko w patogenezie niektórych chorób pęcherzo-

2

ydt skóry oaz w progresji (inwazyjności) nowotworów skóry.

Iłuniwo kolczysta (stratum spinosum) składa się z kilku rzędów wielobocz-ttydtkanórek, ulegajtpych spłaszczeniu w kierunku powierzchni skóry. Pomiędzy koraóriunń znajdują się przestrzenie wypełnione substancją mukopolisacharydo-^w™a#tową- desmogieiną, która cementuje przylegające do siebie desmosomy. Powyżej warstwy kolczystej rozpoczyna się proces terminalnej keratynizacji, ktel-óła odróżnienia-warstwy podstawna i kolczysta sąłąęzone wspólną nazwą warstwy Malpighicgp (stratum Malpighi).

Wantwa liarnisia (stratum granulosum) składa się z kilku szeregów wrzecionowych komórek o spłaszczonych jądrach, wypełnionych silnie zasadochlonnyrni ^rowńkeratołńahny. Ziarna te stanowią ważny produkt pośredni w procesie wytwarzania białka keratynowego.

iionaj pośrednia (stratum inlermediale) jest to wąskie pasmo leżące po-'“dwantł.ązianństą, a óaiaee się odróżnić od pozostałej warstwy rogowej jedy-