DSCN4070

A B

UM W

ttO 000

» V>000

«UiA

KOAAUM

900000

HI

H6

Hi

Momofco '^7*“

■ i Qm m tiry 1 —ZZ

; Wholuimoru * ięmmbriji

TT

"Frr

►OóftPA

rOHHACJA

POPIOŁÓW

HAM/lfON

>0OU<A‘

Bo/alty y Franklin

j ¹ jt{ » l>4l

“1

rtmmęjA

POPlOtÓW

KAU0OA

I A.

\OA

\KoIMA

Q

Q»iV

AucMon^TTy

tfmon

UIł

i    ino

HgroO J'

ITongarba “"i)

jgye, 33.19, Popioły wulknnlczne oh Wytplc Północnej Nowej Zclimdii (wg J.l). Mc (.'niw 1973, birto uprot/crone)

Ą - Kł> wetu ją urll popiołów wulhtnlernyth, II - nnpr/rMr/r.nlunk popiołów wulkiinfcMiycli; / - prowle głą*)i pokrywo, 1 - piety, 7 - centf* wulk»nie7n« będące i/Adkm popiołów

Myr, 11.20. Kierunki i /mię ui imniporlu popiołów wul kiiiiu l-iiiiislicr W |iouIhi> (l/i)cych z wybuchu w c/u»ic Allermlu (wg P. VIII) den lin gMirtlu, H, U, Scluninckc I9K3)

/■ I wmliUio rii/r/ulu po-|hi»I/>* kokinyili fu/ snipnjl, H łiiiiliiiic iliiuiwltkit

Ku ropie, Popioły lego poziomu ró/.ni;i się mineralogicznie od innych późnn-cz.wartorzędowych popiołów lego rejonu, a datowane są pośrednio metoda ^l4(' na około 11 000.1 50 lal BP, W krótkim czknie nastąpiło 7 faz. erupcji o różnym zasięjru pionowym, co przy zmiennym układzie wiatrów dało kilka itrumicni pyłów o różnym kierunku i zasięgu. Zapewne przynajmniej 2 z nich objęły swym zasięgiem północno-zachodnia część Polski fryc, 33,20),

33.8. Warwochronologia

Do geochronologii i korelacji wykorzystywane są osady rytmicznie warstwowane, które charakteryzuj;) się roczna laminacja- Najwyraźniejsza roczna laminacja powstaje w warwowych osadach jezior zasloiskowych i płytkich mórz, w sąsiedztwie lodowców, Intensywne tajanie lodowców w sezonie wiosen no-lctnim powoduje dostarczanie do zbiorników wodnych detrytycznego materiału wytopionego /, lodowców, Frakcjc piaszczyste i mułowe osadzają się na dnie szybko, najdrobniejszy materiał ilasty pozostaje w zawiesinie i opada na dno w sezonie zimowym, gdy woda jest spokojna pod pokrywą lodową Inne typy rocznej laminacji powstają w zbiornikach strefy klimatu umiarkowanego i odzwierciedlają nie tylko sezonowe zmiany uziarnicnia, ale także chcmi/mu (węglany,związki żelaza), produkcji biomasy (zróżnicowanie zawartości substancji humusowych, letnie warstewki bogate w okrzemki).

Metoda korelacji osadów rocznic warstwowanych polega na wykrywaniu charakterystycznych sekwencji lamin i śledzeniu ich rozprzestrzenienia w jednym lub w kilku sąsiednich zbiornikach. W przypadku iłów warwowych najprostszą metodą jest sporządzanie warwogramów ilustrujących zmiany miąŻJ/ości warstewek letnich i zimowych. Korelacja taka może być przeprowadzana na ograniczonym obszarze, gdyż sekwencje warstewek odzwierciedlają lokalne, kilkuletnie różnice klimatyczne Zakłócenia sekwencji mogą być spowodowane erozją osadów dennych, prądami zawiesinowymi i redcpo/ycją związaną z intensywnym falowaniem (T. Merta (978, 1986) oraz wyjątkowym układem pogodowym, a także poslscdymentacyjnymi zaburzeniami będącymi skutkiem niestatecznego układu gęsi ościowego, Zjawiska (c mogą powodować zniszczenie laminacji lub powstanie dodatkowej pary warstewek. W celu wykluczenia takich nieprawidłowości nale/y w miarę możliwości śledzić zmienność poziomą w odsłonięciach, a gdy badania pr/eprowad/a się w rdzeniach wiertniczych, wykonywać przynajmniej kilka serii pomiarów.

Autorem metody wnrwoclironologiczncj jest szwedzki geolog G. Dc Geer (1912), który poczynając od końca ubiegłego wieku opracowywał iły warwowe jezior zasloiskowych Skandynawii Ustalił on sekwencję warwową sięgającą do 12 tysięcy lal wstecz, i na tej podstawie odtworzył szczegółowy przebieg i tempo deglacjacji oraz wydatował kolejne ciągi moren recesyjnych. Badania te były w późniejszych lalach uściślane i uzupełniane datowaniaini radiowęglowymi i historycznymi, dzfęki czemu uzyskano bezwzględny wiek etapów deglacjacji.